Περιφέρεια Στερεάς: Εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση για την προστασία και ανάδειξη της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Αγίου Λεωνίδη Κλαυσίου

Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός υπέγραψε την απόφαση ένταξης του έργου: «Κατασκευή κελύφους προστασίας και ανάδειξης παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Αγίου Λεωνίδη Κλαυσίου» στο Πρόγραμμα «ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 2021-2027». Η πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Η συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 5.773.900 ευρώ και καλύπτει πλήρως τον αρχικό προϋπολογισμό του έργου.

Για να ωριμάσει μελετητικά και να ενταχθεί το έργο:
 Εγκρίθηκε το 2011 η θεσμοθέτηση της Ζώνης Α΄ προστασίας πέριξ του μνημείου.
 Σχεδιάστηκε εξαρχής η παρέμβαση και εκκίνησε η εκπόνηση των μελετών από την Περιφερειακή Αρχή Κώστα Μπακογιάννη.
 Ολοκληρώθηκαν οι μελέτες και δρομολογήθηκε η υποβολή φακέλου για ένταξη σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα από τη σημερινή Περιφερειακή Αρχή σε συνεργασία με την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη και τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟ.

Επισημαίνεται ότι η χρηματοδότηση του συνόλου των εξαιρετικά απαιτητικών, όσο και δαπανηρών μελετών του έργου, εξασφαλίστηκε με δωρεά των Ευρυτάνων αδελφών κ. Ελένης Καρκαζή – Πουρνάρα και κ. Νικολάου Πουρνάρα.

Το φυσικό αντικείμενο του έργου συνοψίζεται στα εξής:
 Καθαίρεση του παλαιού στεγάστρου και των υφιστάμενων νεότερων τοιχοποιιών.
 Κατασκευή νέου κελύφους προστασίας, καταστρώματος πρόσβασης στο ψηφιδωτό και αποκατάσταση του περιγράμματος της βασιλικής.
 Κατασκευή ψευδοροφών και οθονών. Διαμόρφωση εσωτερικών διαδρομών, κλιμάκων, ανελκυστήρων με πρόβλεψη για την εξυπηρέτηση των ΑμΕΑ, όπως και χώρου υποδοχής με εκδοτήριο εισιτηρίων, θυρωρείο και πωλητήριο.
 Κατασκευή υπόγειων βοηθητικών χώρων (εργαστήριο συντήρησης, γραφείο, αποθήκη, μηχανοστάσιο, δεξαμενή νερού πυρόσβεσης) και χώρων υγιεινής κοινού και προσωπικού με πρόβλεψη για την εξυπηρέτηση των ΑμΕΑ.
 Παρακολούθηση των εργασιών και διενέργεια αρχαιολογικού ελέγχου της θεμελίωσης του κελύφους προστασίας και ανάδειξης της παλαιοχριστιανικής βασιλικής Αγίου Λεωνίδη και της θεμελίωσης των νέων κτιρίων.
 Καθαρισμοί, στερεώσεις και ανακτήσεις στην τοιχοποιία της παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Καθαρισμοί, καταχώσεις, στερεώσεις και αποκατάσταση των τάφων στο εσωτερικό και στον περιβάλλοντα χώρο της βασιλικής.
 Συντήρηση των ψηφιδωτών δαπέδων κατά χώραν και των επιχρισμάτων του μνημείου.
 Σύνδεση του μνημείου και του περιβάλλοντος αρχαιολογικού χώρου με δίκτυα παροχής ηλεκτροδότησης και ύδρευσης.
 Παραγωγή μικρού μήκους ταινίας και εκτύπωση poster στο πλαίσιο πληροφόρησης του κοινού.

Μετά την υπογραφή της απόφασης ένταξης του έργου, ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός δήλωσε: «Εξασφαλίσαμε χρηματοδότηση 5,8 εκατ. ευρώ, από το ΕΣΠΑ της Περιφέρειάς μας για την υλοποίηση ενός εμβληματικού έργου πολιτιστικής ανάπτυξης για την Ευρυτανία και ολόκληρη την Στερεά Ελλάδα. Το έργο προστασίας και ανάδειξης του παλαιοχριστιανικού μνημείου που εντοπίστηκε το 1956 στο Κλαυσί δρομολογήθηκε επί θητείας Κώστα Μπακογιάννη και λαμβάνει σάρκα και οστά πλέον στη θητεία μας, σε πλήρη συνεργασία βεβαίως με την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τις υπηρεσίες του υπουργείου.

»Οφείλουμε όλοι ένα μεγάλο ευχαριστώ στην κ. Ελένη Καρκαζή – Πουρνάρα και τον αδερφό της κ. Νικόλαο Πουρνάρα, για την εξαιρετικά σημαντική δωρεά του συνόλου των μελετών για το έργο. Με τη συμβολή όλων, κάνουμε σήμερα το πιο καθοριστικό βήμα για να αναδείξουμε ένα ακόμη μοναδικής αξίας τοπόσημο της Ευρυτανίας και της Στερεάς Ελλάδας!»

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τόνισε: «Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Λεωνίδη στο Κλαυσί Καρπενησίου είναι ένα μοναδικό στο είδος του αρχαιολογικό μνημείο, που αναδεικνύει την παρουσία και την ακτινοβολία του πρώιμου χριστιανισμού στην Ευρυτανία. Η σημασία του δεν είναι μόνο αρχιτεκτονική ή καλλιτεχνική – με το εντυπωσιακό ψηφιδωτό δάπεδο και την τρίκογχη διάταξη του ιερού – αλλά και ιστορική, καθώς συνδέεται με την ταυτότητα και τη μνήμη του τόπου.

»Είναι πολύ σημαντικό ότι με την άριστη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ξεκινά η υλοποίηση του έργου της κατασκευής του κελύφους προστασίας και ανάδειξης το μνημείου, με την ένταξή του στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας- ΕΣΠΑ 2021-2027. Το έργο περιλαμβάνει εκτός από την κατασκευή νέου προστατευτικού κελύφους, την υλοποίηση αρχαιολογικών ερευνών και εργασιών, τη λήψη μέτρων προστασίας και τη συντήρηση των ευπαθών τμημάτων του ναού, όπως τα ψηφιδωτά και τα σωζόμενα επιχρίσματα. Με την ολοκλήρωση των εργασιών, το μνημείο καθίσταται πλήρως επισκέψιμο και λειτουργικό, ενταγμένο σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό πολιτιστικής διαδρομής της περιοχής.

»Η επένδυση αυτή δεν αποτελεί μόνο ένα έργο πολιτισμού. Είναι ταυτόχρονα μια πράξη αναπτυξιακή και κοινωνική καθώς ενισχύει την τοπική ταυτότητα, δημιουργεί προοπτικές ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης και συμβάλλει στη βιώσιμη αναζωογόνηση της Ευρυτανίας αλλά και ολόκληρης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος».

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Λεωνίδη βρίσκεται στη δυτική είσοδο του οικισμού Κλαυσί και αποτελεί το μοναδικό ανασκαμμένο παλαιοχριστιανικό μνημείο (4ος Αιώνας μ.Χ) της Ευρυτανίας. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική (διαστ. 28,50×18,50μ.), με εγκάρσιο κλίτος, νάρθηκα και ψηφιδωτό δάπεδο. Εκτός από την κόγχη του ιερού, διανοίγονταν άλλες δύο στους πλάγιους τοίχους, δίνοντας τρίκογχη διάταξη στο ανατολικό τμήμα της.

Το μνημείο εντοπίστηκε το 1956 μετά από καταρρακτώδεις βροχές και αποκαλύφθηκε με ανασκαφική έρευνα κατά το 1958-59. Το δυτικό τμήμα του ναού, ιδιαίτερα στα νοτιοδυτικά, είχε καταστραφεί εξαιτίας των κατολισθήσεων, ενώ στο ανατολικό διασώθηκε τμήμα της αρχικής τοιχοποιίας με μέγιστο σωζόμενο ύψος έως 1,30μ. Καλύτερα διατηρημένο ήταν το ψηφιδωτό δάπεδο, έκτασης 210τ.μ., με παραστάσεις από το ζωικό και φυτικό βασίλειο, γεωμετρικά μοτίβα και επιγραφές, διά των οποίων ταυτίστηκε η αφιέρωση του ναού στον Άγιο Λεωνίδη. Η καταστροφή της βασιλικής χρονολογήθηκε μετά το 551 και αποδόθηκε σε σεισμό και πυρκαγιά.