Απαγορεύσεις των υποψηφίων κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου
Ήδη από την 8η Σεπτεμβρίου 2023 βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο για την ανάδειξη των μελών των οργάνων των Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού.
Ο Ν. 3870/2010, όπως ισχύει μέχρι και σήμερα, ορίζει ρητά ότι η προεκλογική περίοδος, είναι το χρονικό διάστημα των 30 ημερών, που προηγείται της ψηφοφορίας του α’ γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών (άρθρο 6 παρ. 5 του Ν. 3870/2010, όπως ισχύει). Οι σημειώσεις και τα παραδείγματα που ακολουθούν αφορούν δική μας ερμηνεία.
(Σημείωση : Οι 30 ημέρες πρέπει να υπολογίζονται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό η ημέρα διενέργειας του α’ γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών, ήτοι δεν θα πρέπει να υπολογισθεί η 8η Οκτωβρίου 2023).
Ο Νόμος ορίζει ρητά (και θα πρέπει για τον σκοπό αυτό να ερμηνεύεται στενά-γραμματικά) τις ακόλουθες απαγορεύσεις των υποψηφίων και των συνδυασμών τους.
Ειδικότερα :
Α) Σύμφωνα με το άρθρο 5 του Νόμου,
1. Η δημιουργία εκλογικών κέντρων, από τους οικείους συνδυασμούς, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, για μεν τις δημοτικές εκλογές δεν είναι επιτρεπτή πέραν του ενός, για κάθε εκλογική περιφέρεια, για δε τις περιφερειακές εκλογές, πέραν, επίσης, του ενός, για κάθε εκλογική περιφέρεια.
2. Απαγορεύεται στους συνδυασμούς η ανάρτηση ή επικόλληση αεροπανό, πανό, αφισών γιγαντοαφισών και κάθε άλλου είδους υλικού προβολής.
Είναι επιτρεπτή, μόνον, η τοποθέτηση αφισών από τους συνδυασμούς υποψηφίων, εντός των χώρων για την προεκλογική προβολή τους, που ορίζονται από τα Δημοτικά Συμβούλια μέσα σε προθεσμία 4 ημερών από την προκήρυξη των εκλογών α` και β` βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 3023/2002, όπως ισχύει και άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 2946/2001, όπως ισχύει για την προβολή υπαίθριας διαφήμισης στον οικείο Ο.Τ.Α.).
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το Ν. 3023/2002, εντός 8 ημερών από τη διεξαγωγή των εκλογών τα κόμματα, οι συνδυασμοί υποχρεούνται, με δαπάνη τους, να αποκαταστήσουν τα πράγματα στην προηγούμενη κατάσταση.
Επομένως δεν υπάρχει υποχρέωση της οικείας δημοτικής αρχής να επαναφέρει τους ανωτέρω χώρους στην προηγούμενη κατάσταση με δαπάνες της και με το προσωπικό της.
Επιτρέπεται η ανάρτηση αφισών, μόνο στους χώρους αυτούς, καθώς και μέσα στο χώρο των εκλογικών κέντρων.
3. Με την υπ’ αριθμ. 27212/2019 (ΦΕΚ 1305/Β/16-4-2019) Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη σχετικά με τη χρήση μεγαφωνικών εγκαταστάσεων, η οποία εκδόθηκε για τις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 και ισχύει και για τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023. ορίσθηκε ότι :
α. Χρήση μεγαφωνικών εγκαταστάσεων από τα εκλογικά κέντρα, γραφεία και οχήματα των συνδυασμών, επιτρέπεται μόνο μία ημέρα πριν από τις προγραμματισμένες κεντρικές ή τοπικές συγκεντρώσεις και κατά την ημέρα της συγκέντρωσης τις παρακάτω ώρες:
α) Από 19.00 – 22.00 την προηγούμενη από τη συγκέντρωση ημέρα.
β) Από 11.00 – 13.00 την ημέρα της συγκέντρωσης.
γ) Μία ώρα και 30 λεπτά πριν την προγραμματισμένη ώρα έναρξης της συγκέντρωσης και
δ) 15 λεπτά της ώρας μετά τη λήξη της συγκέντρωσης.
β. Τις παραπάνω ώρες, επιτρέπεται η εκφώνηση μόνο συνθημάτων. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η μετάδοση μουσικών υποκρούσεων και ασμάτων στις περιπτώσεις υπό στοιχεία γ και δ.
Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η χρήση των μεγαφωνικών εγκαταστάσεων σε ώρες κοινής ησυχίας.
Σημείωση : Σύμφωνα με τη Αστυνομική Διάταξη υπ’ αριθμ. 3/1996 οι ώρες μεσημβρινής και νυκτερινής ησυχίας είναι οι ακόλουθες:
α΄) κατά τη θερινή περίοδο (1/4 έως 30/9) από 15:00μ.μ. έως 17:30μ.μ. και από 23:00μ.μ. έως 07:00π.μ.,
β΄) κατά τη χειμερινή περίοδο (1/10 έως 31/3) από 15:30μ.μ. έως 17:30μ.μ. και από 22:00μ.μ. έως 07:30π.μ.
Σύμφωνα με το άρθρο 10 του Ν. 4637/2019 (αφορά τη διατάραξη κοινής ησυχίας), «Όλες οι παραβάσεις των προεδρικών διαταγμάτων της παραγράφου 1 περίπτωση α΄ του άρθρου 12 του ν. 1481/1984 και των αστυνομικών διατάξεων της παραγράφου 3 εδάφιο β΄ του ίδιου άρθρου τιμωρούνται με φυλάκιση έως πέντε μηνών ή χρηματική ποινή έως εκατόν πενήντα ημερήσιες μονάδες».
γ. Απαγορεύεται η χρήση μεγαφωνικών εγκαταστάσεων κάθε μορφής σε περίπτερα ή άλλες κατασκευές, καθώς και σε τροχόσπιτα που θα τοποθετηθούν από τους συνδυασμούς σε χώρους που θα παραχωρηθούν σ’ αυτούς από τους Δήμους, έστω και αν σε κάποιο από αυτά χορηγηθεί άδεια ίδρυσης και λειτουργίας εκλογικού κέντρου.
δ. Απαγορεύεται απολύτως, η χρήση μεγαφωνικών εγκαταστάσεων, σε εκλογικά κέντρα, γραφεία και οχήματα, εφόσον γειτνιάζουν με νοσηλευτικά ιδρύματα, οίκους ευγηρίας ή σχολεία.
ε. Ο βαθμός της έντασης των μεγαφωνικών εγκαταστάσεων δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 70 D.B. στην πηγή εκπομπής.
στ. Απαγορεύεται εντελώς η χρήση μεγαφωνικών εγκαταστάσεων κάθε μορφής από εκλογικά κέντρα, γραφεία και οχήματα των συνδυασμών κατά την παραμονή και την ημέρα των εκλογών.
4. Κατά την ημέρα διενέργειας των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών, καθώς και την παραμονή αυτής, απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και οποιαδήποτε άλλη προεκλογική δραστηριότητα, όπως η πραγματοποίηση ομιλιών και η διανομή έντυπου υλικού.
5. Απαγορεύεται η διακίνηση κάθε μορφής ένθετων φυλλαδίων, μέσω του τύπου, καθώς και η διανομή τους από καταστήματα δημόσιων υπηρεσιών και υπηρεσιών του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Σημ. : εάν η ανωτέρω διανομή γίνει από δημόσιο υπάλληλο ή δημόσιο λειτουργό, κατά το χρόνο άσκησης των καθηκόντων του συνεπάγεται πειθαρχικό αδίκημα
σύμφωνα με τις διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα και του Κώδικα Υπαλλήλων των Δήμων.
Σύμφωνα με την ανωτέρω Εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, δεν εμποδίζονται οι συνδυασμοί να διακινούν οι ίδιοι το σχετικό υλικό στους χώρους αυτούς ή μέσω ταχυδρομικών αποστολών, διαδικτύου κλπ.
6. Δεν είναι επιτρεπτή η προώθηση προεκλογικού υλικού με χρήση του συστήματος διακίνησης της αλληλογραφίας του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., των Ν.Π.Ι.Δ. του δημόσιου τομέα του Ν. 1256/1982 (ΦΕΚ 65 Α΄), όπως ισχύει, των Ν.Π.Δ.Δ. των Ο.Τ.Α. και των επιχειρήσεών τους.
Αποτέλεσμα παραβίασης των διατάξεων του άρθρου 5 :
Εφόσον διαπιστωθούν παραβάσεις των ανωτέρω επιβάλλεται πρόστιμο σε βάρος του συνδυασμού από 5.000 ευρώ μέχρι 10.000 ευρώ.
Σε περίπτωση επιβολής προστίμου εις βάρος συνδυασμών, υποχρέωση καταβολής τούτου έχει ο επικεφαλής του υποψήφιος περιφερειάρχης ή δήμαρχος (άρθρο 14 του Ν. 3870/2010).
Σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 13 του Ν. 3870/2010, αρμόδιο όργανο για την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων, οι οποίες προβλέπονται, καθώς και για τη διαβίβαση των σχετικών αποφάσεων προς εκτέλεση, είναι η Επιτροπή Ελέγχου Δαπανών και Εκλογικών Παραβάσεων, η οποία συνιστάται στην έδρα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και η οποία λειτουργεί ως ειδικό, δικαιοδοτικό και ελεγκτικό όργανο.
Η απόφαση της Επιτροπής, για την επιβολή προστίμων, διαβιβάζεται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και αποτελεί νόμιμο τίτλο προς βεβαίωση του εισπρακτέου ποσού, κατά τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Σημείωση : Κατά της αποφάσεως της Επιτροπής δεν χωρεί προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών. Επομένως χωρεί μόνο αίτηση ακύρωσης κατά της ανωτέρω απόφασης ενώπιον του αρμοδίου Διοικητικού Δικαστηρίου.
Β) Σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν. 3870/2010, όπως ισχύει,
1. Κατά την προεκλογική περίοδο απαγορεύεται στους υποψήφιους περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους (Σημ.: ο Νόμος συνεχίζει και αναφέρει και τους Αντιπεριφερειάρχες, οι οποίοι πλέον δεν εκλέγονται άμεσα για το εν λόγω αξίωμα, υπό το αρχικό καθεστώς του «Καλλικράτη», το οποίο δεν ισχύει κατά την παρούσα χρονική περίοδο):
α. Η λειτουργία εκλογικών κέντρων, εντευκτηρίων και εκλογικών γραφείων από τους ίδιους ή από τρίτους χάριν αυτών.
Η παραχώρηση της χρήσης ή η μίσθωση υπαίθριων ή στεγαζόμενων χώρων, από και προς τρίτους, για τη λειτουργία εκλογικών κέντρων, εκλογικών γραφείων και εντευκτηρίων, κάθε μορφής, για την προβολή υποψηφιότητας, συνιστά ποινικό αδίκημα για τους κύριους των ακινήτων, τους εκμισθωτές και τους μισθωτές τούτων, το οποίο τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους.
βα) Η ανάρτηση ή επικόλληση σε εξωτερικούς, δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, καθώς και σε κάθε μορφής αυτοκινούμενα μέσα, αεροπανό, πανό, αφισών, γιγαντοαφισών, φωτογραφιών και κάθε άλλου είδους υλικού προβολής, η εγκατάσταση πρόσκαιρων κατασκευών οποιασδήποτε μορφής για την προβολή τους, καθώς και η χρήση χρωστικών ουσιών και η αναγραφή συνθημάτων σε οποιονδήποτε εξωτερικό χώρο.
ββ) Οι δήμαρχοι υποχρεούνται για την άμεση καθαίρεση των αεροπανό, πανό, καθώς και των γιγαντοαφισών και αφισών, την αποκόλληση των φωτογραφιών και λοιπού έντυπου υλικού, την αποσυναρμολόγηση των πρόσκαιρων κατασκευών και τον καθαρισμό από χρωστικές ουσίες των εξωτερικών χώρων. Παράβαση της ανωτέρω υποχρέωσης, από τους δημάρχους, επισύρει ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών (άρθρο 16 παρ. 3 του Ν. 3870/2010, όπως ισχύει).
2. α. Απαγορεύεται στους επικεφαλής των συνδυασμών, υποψηφίους περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους να παρουσιάζουν αμέσως ή εμμέσως κάθε είδους εκπομπές, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, οι οποίες μεταδίδονται από δημόσιους και ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ελεύθερης λήψης, καθώς και από διαδικτυακούς τόπους και ιστοσελίδες εξαιρουμένων των προσωπικών ιστοσελίδων των υποψηφίων και των ιστοσελίδων των συνδυασμών.
Σημ. : Στο Νόμο δεν διευκρινίζεται εάν οι τηλεοπτικοί ή ραδιοφωνικοί σταθμοί είναι εθνικής, τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας. Επομένως η απαγόρευση ισχύει για κάθε είδος εμβέλειας.
β. Οι εμφανίσεις των επικεφαλής των συνδυασμών, καθώς και των υποψήφιων περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων, σε πάσης φύσεως εκπομπές δημόσιων ή ιδιωτικών ραδιοφωνικών ή τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης, φορείς παροχής κάθε μορφής συνδρομητικών τηλεοπτικών υπηρεσιών, καθώς και σε διαδικτυακούς τόπους και ιστοσελίδες, υπό οποιαδήποτε μορφή κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου επιτρέπεται, ως εξής:
i. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό εθνικής εμβέλειας επιτρέπεται η εμφάνιση 2 φορές.
Σημ. : Κατά την άποψή μας 2 φορές συνολικά.
Δεν διευκρινίζεται κάτι ειδικότερα στην εκδοθείσα Εγκύκλιο.
ii. Σε κάθε ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, επιτρέπεται η εμφάνιση μία φορά.
Σημ. : Κατά την άποψή μας 1 φορά συνολικά.
Δεν διευκρινίζεται κάτι ειδικότερα στην εκδοθείσα Εγκύκλιο.
iii. Σε διαδικτυακούς τόπους και ιστοσελίδες επιτρέπεται μία (1) εμφάνιση.
Σημ. : Κατά την άποψή μας 1 φορά συνολικά.
Δεν διευκρινίζεται κάτι ειδικότερα στην εκδοθείσα Εγκύκλιο.
Στα ανωτέρω υπάγονται και τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, σύμφωνα με την εκδοθείσα Εγκύκλιο.
iv. Ως εμφανίσεις, σύμφωνα με το Νόμο, θεωρούνται οι προσωπικές συνεντεύξεις των ανωτέρω υποψηφίων, η συμμετοχή τους σε οργανωμένες συζητήσεις, περιλαμβανομένων και εκείνων που εντάσσονται στα δελτία ειδήσεων, καθώς και η κάλυψη, κατόπιν αιτήματος τους της προεκλογικής τους δραστηριότητας.
Σύμφωνα με την ανωτέρω Εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, με τον όρο «εμφανίσεις» νοούνται οι συνεντεύξεις, η συμμετοχή σε κάθε είδους εκπομπές όπως π.χ. πάνελ διαλόγου, δελτία ειδήσεων, ψυχαγωγικά προγράμματα.
Παράδειγμα 1ο : Εάν υποψήφιος έχει εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στον ίδιο ή σε άλλο σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας 2 φορές (1 φορά σε τηλεοπτική συνέντευξη και 1 φορά σε ραδιοφωνική συνέντευξη, ή διαζευκτικά όσον αφορά τους σταθμούς) έχει παραβιάσει την ανωτέρω διάταξη.
Εννοείται πως θα πρέπει η εμβέλεια να καλύπτει την εκλογική περιφέρεια στην οποία έχει υποβληθεί η υποψηφιότητα.
Παράδειγμα 2ο : Εάν υποψήφιος έχει εμφανιστεί 2 φορές συνολικά σε τηλεοπτικούς ή ραδιοφωνικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας (είτε 2 φορές σε τηλεοπτική συνέντευξη, είτε 2 φορές σε ραδιοφωνική συνέντευξη, είτε 1 φορά σε τηλεοπτική συνέντευξη και 1 φορά σε ραδιοφωνική συνέντευξη, είτε διαζευκτικά στους ανωτέρω σταθμούς) και επιπλέον 1 φορά σε σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας (είτε 1 φορά σε τηλεοπτική συνέντευξη, είτε 1 φορά σε ραδιοφωνική συνέντευξη) δεν έχει παραβιάσει την ανωτέρω διάταξη.
Εάν στις ανωτέρω εμφανίσεις προστεθεί μία επιπλέον εμφάνιση σε τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό σταθμό τοπικής ή περιφερειακής εμβέλειας, τότε έχει παραβιάσει την ανωτέρω διάταξη, διότι θα έχει 2 + 2 εμφανίσεις.
v. Οι επικεφαλής των συνδυασμών, είναι δυνατόν να μετέχουν σε οργανωμένες συζητήσεις, χωρίς περιορισμό αριθμού εμφανίσεων, μέχρι την ανακήρυξη των υποψηφίων και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν κληθεί να συμμετάσχουν, τουλάχιστον, τρεις ακόμη συνυποψήφιοι τους.
Μετά την ανακήρυξη των συνδυασμών στις ανωτέρω συζητήσεις απαιτείται η πρόσκληση για συμμετοχή των 2/3 τουλάχιστον των ανακηρυχθέντων.
Σε περίπτωση επαναληπτικής εκλογής καλούνται υποχρεωτικά οι επικεφαλής των συνδυασμών που συμμετέχουν.
vi. Εμφανίσεις υποψηφίων που είναι αιρετά μονοπρόσωπα όργανα της αυτοδιοίκησης δεν υπόκεινται στους ανωτέρω περιορισμούς, εφόσον οφείλονται σε έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα, που σχετίζονται με την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους στον οικείο Ο.Τ.Α.
Σημ. : Κατά ρητή αναφορά στο Νόμο, οι Δήμαρχοι και οι Περιφερειάρχες, πού με το νέο θεσμικό πλαίσιο αποτελούν μονοπρόσωπα όργανα Ο.Τ.Α. δεν υπόκεινται σε κανένα αριθμητικό περιορισμό εάν η εμφάνισή τους οφείλεται σε έκτακτα και απρόβλεπτα γεγονότα, που σχετίζονται με την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους στον οικείο Ο.Τ.Α. π.χ. οι πρόσφατες καταστροφές.
Αποτέλεσμα παραβίασης του άρθρου 6 του Νόμου :
Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 εδάφιο α’ του Ν. 3870/2010, όπως ισχύει, εις βάρος των υποψηφίων που παραβιάζουν τους ανωτέρω περιορισμούς επιβάλλεται πρόστιμο από 50.000 έως 100.000 ευρώ.
Σύμφωνα με το άρθρα 6 παράγραφος 4 εδάφιο β’ και 16 παρ. 2 του Ν. 3870/2010, όπως ισχύει, στους νόμιμους εκπροσώπους των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, καθώς και στους υπεύθυνους για τη λειτουργία διαδικτυακών τόπων και ιστοσελίδων που παραβιάζουν τα ανωτέρω επιβάλλεται πρόστιμο από 50.000 ευρώ μέχρι 150.000 ευρώ, με απόφαση του Ε.Σ.Ρ.
Σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 3 του Νόμου και την ανωτέρω εκδοθείσα Εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, για τις εμφανίσεις των υποψηφίων, απαγορεύεται η καταβολή εκλογικής δαπάνης ανεξαρτήτως ποσού προς τα Μ.Μ.Ε. και τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου καθώς και οποιοδήποτε άλλο οικονομικό αντάλλαγμα. Τυχόν αποδεδειγμένη πραγματοποίηση των ανωτέρω, επιφέρει την έκπτωση από το αξίωμα του υποψηφίου (άρθρο 15 παρ. 2 του Νόμου) και ποινή φυλάκισης για τους ιδιοκτήτες ή νόμιμους εκπροσώπους των αντίστοιχων μέσων, τουλάχιστον ενός έτους.
ΠΡΟΣΟΧΗ :
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 867/8-8-2023 Εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών, για την προβολή των υποψηφίων στα ηλεκτρονικά Μ.Μ.Ε και στο διαδίκτυο (με εξαίρεση τις προσωπικές ιστοσελίδες τους), ως προεκλογική περίοδος εκλαμβάνεται το χρονικό διάστημα των 30 ημερών που προηγείται της ημέρας των εκλογών, άρα το χρονικό διάστημα από την 8η Σεπτεμβρίου 2023 μέχρι και την ημέρα διενέργειας των εκλογών.
ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΟΥΣ/ΣΤΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ/ΥΠΟΨΗΦΙΕΣ
ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΠΡΟΣΟΧΗ.
