Τρεις μήνες πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτώβρη
Όλοι συμφωνούμε νομίζω ότι η Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση από τη φύση της θεωρείται και είναι ο πιο λαϊκός θεσμός της πολιτείας, ο πλησιέστερος στον πολίτη. Έχει πολλές δυνατότητες και είναι ένας από τους κυριότερους πυλώνες διατήρησης της κοινωνικής συνοχής. Έχει τη δύναμη να παίρνει πρωτοβουλίες και να δραστηριοποιείται σε πολλούς τομείς, λειτουργώντας με διαφάνεια και με τη συμμετοχή των δημοτών και αξιοποιώντας όλα τα στοιχεία της άμεσης δημοκρατίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Όμως ανεξάρτητα από το τι θεωρείται κοινά αποδεκτό, η Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση στη χώρα μας λειτούργησε και λειτουργεί μόνο ως προβληματική διοίκηση. Σήμερα είναι το μακρύ χέρι του κράτους, ιμάντας κυβερνητικών επιλογών και κομματικών σκοπιμοτήτων, «καθρέφτης» του συστήματος διακυβέρνησης της χώρας. Ο δημαρχοκεντρισμός, η αλαζονεία της εξουσίας και η αδιαφάνεια, με τους δημότες στο περιθώριο, είναι αυτά που επικρατούν και χαρακτηρίζουν τη λειτουργία της. Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να γίνει ένας μακρύς κατάλογος επιχειρημάτων και τίτλων κεφαλαίων για συζήτηση χωρίς τελειωμό. Να θυμίσω μόνο πως πριν τριάντα χρόνια -ήμουνα τότε δημοτικός σύμβουλος- στη Λαμία είχαμε πάνω από δέκα δραστήριες Επιτροπές του Δημοτικού Συμβουλίου με τη συμμετοχή και δημοτών, δεκαπέντε αιρετά Συνοικιακά Συμβούλια με τακτικές λαϊκές συνελεύσεις και ετήσιους απολογισμούς
Ο μέσος πολίτης σήμερα, χωρίς υπερβολή, θεωρεί ότι η αυτοδιοίκηση είναι μια διοικητική βαθμίδα κομματοκρατίας και μηχανισμών, με πολλές και κρίσιμες αρμοδιότητες, η οποία λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς το πολιτικό σύστημα και την κεντρική εξουσία. Ο πολίτης ξέρει ότι η κεντρική εξουσία καθορίζει τις προτεραιότητες και τη ροή των όποιων κονδυλίων για τους δήμους, πέρα από το οριακό «σημείο μηδέν» της ελάχιστης λειτουργίας. Οι δήμοι -οι δήμαρχοι- απλά ακολουθούν, ευχαριστώντας δουλοπρεπώς τον αρμόδιο υπουργό, τον τοπικό υπουργό ή βουλευτή. Με βάση τον ορισμό και τις αρχές της, η αυτοδιοίκηση θα έπρεπε να είναι χώρος αποκέντρωσης και άμεσης δημοκρατίας, χώρος κοινωνικοποίησης, διαφάνειας και συμμετοχής. Χώρος που να ενθαρρύνει το διάλογο, να οργανώνει διαβουλεύσεις, να διορθώνει πολιτικές, να αξιοποιεί την κριτική. Χώρος μιας ζωντανής κοινότητας ενεργών πολιτών, που να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και να έχει λόγο στα πράγματα.
Αντί όμως ο ΔΗΜΟΣ να λειτουργεί ως «σχολείο δημοκρατίας», τόσο για τους πολίτες όσο και για τα τοπικά πολιτικά στελέχη, λειτουργεί με βάση το δημαρχοκεντρικό μοντέλο, το οποίο εύκολα μπορεί να εκφυλιστεί σε ένα νέου τύπου βλαχοδημαρχισμό. Οι δήμαρχοι θέλουν να ελέγχουν τα πάντα και να τα θέτουν όλα «υπό την αιγίδα τους», γιατί οι συνεργάτες τους και οι σύμβουλοι τους «γνωρίζουν τα προβλήματα καλύτερα»… Γιατί έτσι τους θέλει το σύστημα και τους θέλει να είναι πειθήνια όργανα της κεντρικής εξουσίας…
Εν κατακλείδι, είμαστε τρεις μήνες πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτώβρη και ελάχιστα από την εκλογή της νέας κυβέρνησης, της Νέας Δημοκρατίας. Το λιγότερο που θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς, στις συνθήκες που διαμορφώνονται, είναι πως είναι απαραίτητο -και ευκαιρία- να έχουμε μια ισορροπία στην κοινωνία και στην πολιτική και έναν ουσιαστικό έλεγχο στην εξουσία, για την καλύτερη λειτουργία της δημοκρατίας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εκλογή δημοτικών αρχών που να μην ελέγχονται από την κυβερνητική πλειοψηφία. Ιδού η Ρόδος!
Σκόρπιες σκέψεις θα μου πείτε…
