Χρόνια μας πολλά, όλες τις ημέρες του χρόνου
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι ημέρα μνήμης γυναικών που έχασαν την ζωή τους στην απεργία των μοδιστρών της Νέας Υόρκης, στις 8 Μαρτίου, το 1908. Αυτή η ημερομηνία αποτέλεσε ορόσημο για την δημιουργία του πρώτου εργατικού σωματείου γυναικών και κατ’ επέκταση πολλών διεκδικήσεων κατοχυρώνοντας μεταξύ άλλων το δικαίωμα μου να αρθρογραφώ σήμερα το παρόν κείμενο. Έτσι, σε γιορτινό κλίμα είθισται να εξυμνείται και να γιορτάζεται παγκοσμίως η γυναίκα, στις 8 Μαρτίου. Τι γίνεται όμως με τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου; Είναι το ίδιο σημαντική η γυναίκα τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου;
Στο ερώτημα αυτό απαντά ο ΠΟΥ με το εξής ερευνητικό στοιχείο. Κάθε μέρα δολοφονούνται κατά μέσο όρο 137 γυναίκες από (πρώην Η νυν) συζύγους / συντρόφους η από κάποιο μέλος της οικογένειας τους. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι σε πολλές χώρες μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα, οι δολοφονίες των γυναικών λόγω του φύλου τους δεν καταγράφονται ως τέτοιες, διαπιστώνουμε εύκολα οτι στην πραγματικότητα είναι πολύ δύσκολο να προκύψει ένα έγκυρο στατιστικό στοιχείο. Ας δούμε λοιπόν, κάνοντας μια γρήγορη αναδρομή στο κοντινό παρελθόν του 2022, πως αντιμετωπίζεται η γυναίκα τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου από την κοινωνία.
Είδαμε τον θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί μετά τη σύλληψή της από την αστυνομία ηθών στην Τεχεράνη με την κατηγορία παραβίασης του συντηρητικού κώδικα ένδυσης της χώρας , τον Σεπτέμβριο του 2022 . Χιλιάδες γυναίκες διαδήλωσαν στους δρόμους του Ιράν για την άρση όλων των παράνομων περιορισμών και των νόμων που ελέγχουν τη γυναικεία ενδυμασία και την ιδιωτική τους ζωή. Ακολούθησαν πολύμηνες διαδηλώσεις στους δρόμους του Ιράν , για το τέλος στην αστυνόμευση του γυναικείου σώματος. Υπήρξε μια φαινομενικά μεγάλη νίκη με την κατάργηση της αστυνομίας ηθών τον Δεκέμβρη, τρεις μήνες μετά την δολοφονία της άτυχης Μαχσά Αμίνι. Ωστόσο, η καταπολέμηση του άκρατου συντηρητισμού της χώρας απαιτεί πολλούς ακόμη αγώνες και διεκδικήσεις.
Και αν πιστεύουμε ότι το Ιράν και οι πολιτισμικές συνθήκες της χώρας δεν αφορούν τον δυτικό κόσμο ας μεταφερθούμε στην Αμερική, όπου καταργήθηκε το δικαίωμα στην άμβλωση, στις 24 Ιουνίου του 2022. Μια τεράστια νίκη για τους Ρεπουμπλικάνους και τους συντηρητικούς θρησκευόμενους που θέλουν για μια ακόμη φορά μέσα απο αναχρονιστικές μεταρρυθμίσεις να καταστρατηγήσουν θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών όπως αυτό της ζωής , της ελευθερίας και της προσωπικής ασφάλειας. Δόθηκε δικαιοδοσία στην εκάστοτε Πολιτεία να αποφασίζει πότε και αν μια γυναίκα δικαιούται να προχωρήσει σε άμβλωση, ακόμη και αν τίθεται πρόβλημα υγείας . Πάνω από δεκατρείς Πολιτείες προχώρησαν σε απαγόρευση της άμβλωσης σε κάθε περίπτωση ή ενέκριναν το δικαίωμα υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.
Κι αν πιστεύουμε ότι η Αμερική είναι πολύ μακριά ας ρίξουμε μια ματιά στην Ευρώπη. Το προηγούμενο έτος πολλές ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν δραματική αύξηση σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Οι γυναικοκτονίες, το πιο ακραίο έγκλημα σεξιστικής και έμφυλης βίας, καθίσταται ένα από τα φαινόμενα που απασχόλησε συνολικά την Ευρώπη. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε ότι στην διάρκεια του 2022 μόνο στην Ισπανία τα θύματα ανέρχονται στα 49, στην Ιταλία υπολογίζονται πάνω από 104 , στην Γαλλία πάνω από 102. Οι γυναίκες λοιπόν εν έτη 2022 δολοφονούνται επειδή είναι γυναίκες, ακόμη και στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό.
Κι αν πιστεύουμε ακόμη, ότι όλα τα παραπάνω είναι πολύ μακριά από το σπίτι μας, ας κάνουμε μια μικρή ανασκόπηση στην Ελλάδα. Το 2022 οι επίσημες γυναικοκτονίες στην χώρα μας ξεπέρασαν τις 23. Στην πλειοψηφία τους δολοφονήθηκαν γυναίκες από πρώην η νυν συντρόφους. Η Ελλάδα αναλογικά με τον πληθυσμό της κατέχει μεγάλο αριθμό γυναικοκτονιών. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. Υπήρξε ευρύτερα αύξηση των καταγγελιών ενδοοικογενειακής βίας. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι στα μέσα του χρόνου είχαν καταγραφεί 6.204 καταγγελίες ενώ η γραμμή 15900 είχε δεχθεί μέχρι και τον Νοέμβρη του 2022, περισσότερα από 3.000 τηλεφωνήματα από κακοποιημένες γυναίκες που αναζητούσαν βοήθεια. Κάποιες από τις δολοφονημένες γυναίκες είχαν απευθυνθεί και οι ίδιες στις αρχές.
Είναι σημαντικό λοιπόν, σήμερα που γιορτάζουμε τις γυναίκες με την σημαντική αφορμή των γυναικών- ηρωίδων που θυσιάστηκαν στον αγώνα τους για τα εργασιακά δικαιώματα τους, τo 1908 να βλέπουμε και να διαπιστώνουμε ότι οι γυναίκες συνεχίζουν να θυσιάζονται. Στο Ιράν έπρεπε να δολοφονηθεί η 22χρονη γυναίκα για να καταργηθεί η αστυνομία των ηθών. Στην Πολωνία έπρεπε το 2021 να πεθάνει μια 30χρονη γυναίκα διότι οι γιατροί της δεν προχώρησαν σε άμβλωση λόγω της απαγόρευσης των αμβλώσεων. Την άφησαν να πεθάνει από σηψαιμία. Στη συνέχεια, το 2021 η κυβέρνηση της Πολωνίας επέτρεψε τις αμβλώσεις σε περιπτώσεις που τίθεται ζήτημα υγείας. Βλέπουμε ηρωίδες γυναίκες ανά τον κόσμο, ενώ στην πραγματικότητα δεν χρειαζόμαστε άλλες.
Η ενδοοικογενειακή βία εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως ιδιωτική “οικογενειακή” υπόθεση σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Η αστυνομία και οι εισαγγελείς συχνά δεν παίρνουν στα σοβαρά τις υποθέσεις και η ενοχοποίηση των θυμάτων είναι ευρέως διαδεδομένη. Αυτό αποτρέπει τις γυναίκες και τα κορίτσια από το να προβαίνουν σε καταγγελίες. Οι παραβάτες μένουν ατιμώρητοι και αυτό καλλιεργεί μια κουλτούρα ατιμωρησίας που διαιωνίζει τις κακοποιήσεις», σημειώνει η Barbara Jimanez-Santiago, δικηγόρος και μέλος της οργάνωσης Equality Now.
Αντίστοιχα, ως Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας της Εταιρίας Κοινωνικής Ψυχιατρικής, Π. Σακελλαρόπουλος, στην Β. Εύβοια έχουμε δει δυστυχώς πάρα πολλές γυναίκες να ζητάνε βοήθεια , όχι για να ανατρέψουν το κακοποιητικό περιβάλλον στο οποίο ζούνε αλλά για να συνεχίσουν να το αντέχουν. Είναι γυναίκες που έχουν εσωτερικεύσει και οι ίδιες κατάλοιπα συντηρητικά που θέλουν την γυναίκα-ηρωίδα να αντέχει όλες τις κακουχίες προκειμένου να “κρατήσει” το σπίτι της. Εμείς, ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας δουλεύουμε εξατομικευμένα την εκάστοτε γυναίκα που θα μας πλησιάσει με αίτημα να την στηρίξουμε για να τα βγάζει πέρα με τον κακοποιητικό της σύντροφό. Βασικό μέλημα σε μια τέτοια συνθήκη είναι η ψυχοεκπαίδευση γύρω από την αυτοφροντίδα και η ενδυνάμωση της γυναίκας.
Ωστόσο, το μεγάλο μας στοίχημα είναι η κοινωνική αλλαγή. Οραματιζόμαστε κάτι μεγαλύτερο, μιας και όλα τα παραπάνω στατιστικά δείχνουν ότι η κοινωνία χρήζει άμεσης παρέμβασης. Εμείς από την μεριά μας προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε τον πληθυσμό, να φέρουμε ξανά και ξανά το ζήτημα της έμφυλης βίας σε δράσεις, ομάδες, ομιλίες προκειμένου να εγείρουμε σχετικούς προβληματισμούς. Προσδοκούμε την κοινωνική αλλαγή που θα μας βγάλει από τον σκοταδισμό που βιώνουμε. Είναι ευθύνη όλων μας, αλλά κυρίως της Πολιτείας να ανατρέψει την σκληρή πραγματικότητα που θέλει τις γυναίκες να πέφτουν ηρωίδες και να γιορτάζονται εκ των υστέρων.
Κουτρουμάνου Χριστίνα
Κοινωνική Λειτουργός
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Β. Εύβοιας
Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος
