Είναι η ώρα να επιμείνουμε στην λογική της αειφορίας και της βιωσιμότητας
Αυτά που ζούμε σήμερα, σε όλους τους τομείς, δείχνουν ότι πρέπει να φέρουμε ξανά στη μνήμη και στον τρόπο ζωής την έννοια της αειφορίας. Η αειφορία, η οποία, ως έννοια, εμφανίζεται κατά τη δεκαετία του 1990, είχε και έχει ως στόχο να συντονίσει τις σχέσεις ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση, την κοινωνία, την πολιτική, την οικονομία, την ανάπτυξη, κάτω από το πρίσμα της προστασίας του περιβάλλοντος και του πλανήτη. Όλα αυτά δηλώνουν ότι πρόκειται για μια ρυθμιστική, σύνθετη και πολλαπλή στη χρήση της έννοια.
Η Αειφορία, που αναφέρεται και ως Αειφόρος Ανάπτυξη, θεωρείται ως η ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος με τη δέσμευση ότι δεν διακυβεύεται και δεν υπονομεύεται η δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Και επειδή οι ανθρώπινες επιθυμίες εμφανίζονται ως «απύθμενες» και χωρίς όρια, ως όρος μας θυμίζει ότι έχουμε υποχρέωση να εξισορροπήσουμε αυτές τις «απύθμενες» επιθυμίες με τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου και τις δυνατότητες του πλανήτη, οι οποίες αντικειμενικά είναι πεπερασμένες.
Τα βασικά ζητήματα που αναδεικνύει η αειφορία είναι η αποτροπή της κλιματικής αλλαγής, η προστασία και η εξασφάλιση της παραγωγικότητας των φυσικών οικοσυστημάτων, η αποτροπή της ρύπανσης του νερού, των εδαφών και της ατμόσφαιρας ώστε και οι επόμενες γενιές να ζήσουν σε ένα κόσμο υγιή και παραγωγικό∙ είναι η εξασφάλιση ανεκτού επιπέδου ζωής για όλους τους ανθρώπους σε συνθήκες ειρήνης και συνεργασίας και με όρους βιωσιμότητας.
Με λίγα λόγια, η αειφορία αφορά εξίσου στο σήμερα, αλλά και στις επόμενες γενιές και εστιάζει στον τρόπο σχεδιασμού, οργάνωσης και εφαρμογής των πολιτικών, στον τρόπο ζωής των πολιτών, τον τρόπο κατανάλωσης και, άρα, τον τρόπο παραγωγής. Και το ζητούμενο δεν είναι η αφθονία των αγαθών, αλλά η ποιότητα ζωής, όχι μέσω της κατανάλωσης, αλλά μέσω των κοινωνικών δομών υποστήριξης και κάλυψης των πραγματικών αναγκών.
Στην Ελλάδα όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι η φύση -ακόμα και οι προστατευόμενες περιοχές- εμπορευματοποιείται και το περιβάλλον αντιμετωπίζεται, αδιακρίτως και αποκλειστικά, ως πλουτοπαραγωγικός πόρος, με την έννοια ακόμα και της βαριάς επένδυσης. Τα παραδείγματα είναι αρκετά και αμείλικτα: Οι έρευνες για εξορύξεις υδρογονανθράκων, οι μεταλλευτικές δραστηριότητες και η εγκατάσταση ΑΠΕ ακόμα και μέσα σε περιοχές Natura, η αλόγιστη προώθηση και εγκατάσταση των αιολικών σταθμών και των τεράστιων ανεμογεννητριών στις κορυφογραμμές των βουνών με απλές διαδικασίες, η διαχείριση των απορριμμάτων χωρίς ιεράρχηση των στόχων και με την προώθηση των μεγάλων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων και της καύσης, η τακτοποίηση των αυθαιρέτων, οι αποχαρακτηρισμοί δασικών εκτάσεων και η τσιμεντοποίηση, οι καταπατήσεις των αιγιαλών, οι σπατάλες και οι πολιτικές/πρακτικές αύξησης της κατανάλωσης στην ενέργεια. Ακόμα και η ίδια η επιδότηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων μοιάζει να επιδοτεί τις ίδιες τις βιομηχανίες παραγωγής. Ποια αειφορία λοιπόν;
Η πολυσυζητημένη Πράσινη Ανάπτυξη «Μοιάζει σαν οι μεγάλες πολυεθνικές και τα γιγαντιαία λόμπι των συμφερόντων να έχουν απαγάγει την έννοια του περιβάλλοντος, βαφτίζοντας το κρέας, ψάρι… Μπορεί όμως να παραδοθεί η προστασία του περιβάλλοντος σε αυτούς που το κατέστρεψαν;» λέει σε παλιότερη συνέντευξή του ο Γάλλος καθηγητής και θεωρητικός της αποανάπτυξης Σερζ Λατούς.
Για να καταλήξει: «Μήπως ήρθε η ώρα να σκεφτούμε την προοπτική της αποανάπτυξης;»
Λαμία, Νοέμβρης 2020
Στέφανος Σταμέλλος
facebook.com/stefanos.stamellos
