Εκδήλωση μνήμης και τιμής για τη «Μάχη της Πανάσσαρης»
Για 7η συνεχή χρονιά και κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες, πραγματοποιήθηκε η Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής για τη «Μάχη της Πανάσσαρης» (14 Σεπτεμβρίου 1824), το Σάββαρο 21 Σεπτεμβρίου 2019, μετά τη Θεία Λειτουργία, στον Αϊ-Λια της Βάργιανης, στη Φωκίδα, παρουσία του Αντιδημάρχου Γραβιάς του Δήμου Δελφών κ. Γιάννη Μανανά, του Προέδρου της Κοινότητας Βάργιανης κ. Γιώργου Ζαγκλαρά, απογόνων Πολεμιστών του 1821 και κατοίκων της Βάργιανης.
Η Εκδήλωση διοργανώθηκε από το Ιστορικό Φωτογραφικό Αρχείο Νεώτερης Ελλάδας, το Δημοτικό Διαμέρισμα Βάργιανης του Δήμου Δελφών, την Επιτροπή Αποφοίτων του Δημοτικού Σχολείου Βάργιανης και την Επιτροπή Ανέγερσης Μνημείου για την «Μάχη της Πανάσσαρης».
Ο Πρόεδρος του Ιστορικού Φωτογραφικού Αρχείου Νεώτερης Ελλάδας κ. Ευθύμιος Τσικνής, που είχε και την πρωτοβουλία καθιέρωσης του θεσμού της Εκδήλωσης από το 2013, επισήμανε την ανάγκη της ομοψυχίας και της ενότητας των Ελλήνων στην αντιμετώπιση κάθε εθνικού κινδύνου, όπως ακριβώς συνέβη με τη «Μάχη της Πανάσσαρης», που η νικηφόρα έκβασή της συνέβαλε πολύπλευρά στην έκβαση και την εδραίωση του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821.
Επρόκειτο για την τρίτη κατά σειρά νίκη των Ελλήνων στην περιοχή της Βάργιανης, με πρώτη αυτή στο Χάνι της Γραβιάς (8-5-1821), που εμπόδισε τον Ομέρ Βρυώνη να φτάσει στη Νότια Ελλάδα και να λύσει την πολιορκία του Ναυπλίου και της Τρίπολης, και δεύτερη αυτή της «Μάχης της Άμπλιανης» (14-7-1824), που ανέκοψε τα τουρκοαλβανικά στρατεύματα του Δερβίς Πασά προς την Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο.
Η προσφορά των κατοίκων της Βάργιανης και στις τρεις αυτές μάχες, ήταν σημαντική, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε πολεμικά εφόδια και τρόφιμα. Ας σημειωθεί ότι η Βάργιανη ήταν το μοναδικό οργανωμένο χωριό της περιοχής, καθώς στη Γραβιά υπήρχε μόνο ένα χάνι για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών. Ήταν αυτάρκης σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, με την ίδρυσή της να φτάνει στα Βυζαντινά χρόνια, ενώ την περίοδο των Φράγκων εκεί υπήρχε μία από τις τρεις Επισκοπικές Έδρες: Βάργιανης, Λιδωρικίου, Γαλαξειδίου.
Η συνάντηση για την Εκδήλωση Μνήμης και Τιμής στους ανθρώπους που αγωνίστη-καν ηρωικά στη «Μάχη της Πανάσσαρης, ανανεώθηκε για τον Σεπτέμβριο του 2020.