Η ομιλία του Βουλευτή Βοιωτίας Γ.Μουλκιώτη για το επιτελικό κράτος (video)
Δεκτό κατά πλειοψηφία έγινε το σχέδιο νόμου «Επιτελικό Κράτος: Οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των Κυβερνητικών Οργάνων και της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης». Στην επί της αρχής ψηφοφορία, υπέρ του νομοσχεδίου τάχθηκε η Νέα Δημοκρατία.Καταψήφισαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Ολομέλεια τοποθετήθηκε και ο βουλευτής Βοιωτίας, Γιώργος Μουλκιώτης, απο το Κίνημα Αλλαγής.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Παρακολουθούμε με προσοχή τις εξαγγελίες και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης. Σήμερα συζητάμε το νομοσχέδιο με τον βαρύγδουπο τίτλο «επιτελικό κράτος».
Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο των άρθρων του, είναι ένα νομοσχέδιο που καθορίζει τη λειτουργία και τη διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης.
Δεν ξέρω αν αυτό μπορούμε να το ορίσουμε ως επιτελικό κράτος διότι, κύριε Υπουργέ, επιτελικό κράτος σημαίνει -και πιστεύω να συμφωνήσετε- ότι η κεντρική κυβέρνηση διατηρεί τις αρμοδιότητες στρατηγικού προγραμματισμού και δημόσιας πολιτικής και αποκεντρώνει την υλοποίηση.
Με το νομοσχέδιο επανέρχονται συγκεντρωτικές αντιλήψεις στις οποίες ήμασταν αντίθετοι και πολέμησαν συστηματικά οι Θεσμοί, τους οποίους δημιούργησαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ.
Πέραν από την άποψη που έχω για το επιστημονικό σας έργο –και το παρακολουθώ- θα κάνω κάποιες παρατηρήσεις, κύριε Υπουργέ, πάνω στο νομοσχέδιο.
Βεβαίως, είναι μια έκπληξη δυσάρεστη για εμένα σε σχέση με εσάς, διότι ενώ το νομοσχέδιο αναφέρει ότι καθιερώνει κανόνες καλής νομοθέτησης, εξ αρχής αυτό υπονομεύεται από την πολιτική πρακτική σας. Δεν υπήρξε διαβούλευση πριν από την εισαγωγή του νομοσχεδίου στη Διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή.
Η μη διαβούλευση, όμως, σημαίνει, κύριε Υπουργέ, παραβίαση του νόμου και έχουμε επανάληψη παραβίασης του νόμου, με προηγούμενο τον διορισμό των γενικών γραμματέων χωρίς την τήρηση της διαφάνειας του «OpenGov».
Οι δικαιολογίες που δόθηκαν και κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή, δηλαδή της μη τήρησης της διαβούλευσης και της παράβασης, ένεκα τούτου, του νόμου που την προβλέπει, θεωρώ ότι είναι και επιστημονικά και πολιτικά αδόκιμες, αν μου επιτρέπετε την έκφραση.
Η Κυβέρνηση, λοιπόν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κατατρύχεται από το άγχος της επικοινωνιακής λογικής, που τη διατρέχει από τις πρώτες ώρες που ορκίστηκε, για να δείξει ετοιμότητα αντιμετώπισης των πραγμάτων, για να εντυπωσιάσει επικοινωνιακά, αδιαφορώντας, όμως, για την τήρηση της ουσιαστικής διαδικασίας της νομιμότητας.
Προκύπτει, παράλληλα και μείζων αντίφαση μεταξύ της θεωρητικής παρουσίας στο νομοσχέδιο των κανόνων της καλής νομοθέτησης σε αντιστοίχιση με την πολιτική πρακτική της, που είναι αποκαλυπτική για τη λογική της αδιαφορίας τήρησης των νόμων; Εδώ τίθεται ένα ερώτημα.
Κύριε Υπουργέ,
Το χαρακτηρισθέν ως εμβληματικό νομοσχέδιο θέλω να πιστεύω ότι δεν θα ακολουθηθεί από παρόμοιες μη σύννομες πρακτικές εισαγωγής νομοσχεδίων προς συζήτηση.
Θεωρώ έλλειμμα –εξ αρχής σας το λέω- τον τρόπο εισαγωγής του παρόντος νομοσχεδίου, διότι αν ο νόμος συγχωρούσε να προσκομιστεί η έκθεση διαβούλευσης οποτεδήποτε, θα το προέβλεπε ρητά. Δεν το προβλέπει ρητά και θεωρώ ότι προσχηματικά ίσως και να δικαιολογήσουμε μία έλλειψη, αφού δόθηκαν οι όποιες εξηγήσεις στην Επιτροπή.
Δεύτερη παρατήρηση: Με το Προεδρικό Διάταγμα 84/2019 καταργήθηκε μεταξύ άλλων η Ειδική Γραμματεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας και συνιστάται Γενική Γραμματεία Εργασίας, στην οποία υπάγονται μία Γενική Διεύθυνση, δύο Διευθύνσεις και το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας.
Δεν προκύπτει, όμως, κύριε Υπουργέ, από κανένα στοιχείο η σκοπιμότητα κατάργησης της Ειδικής Γραμματείας του ΣΕΠΕ και η ένταξη της Επιθεώρησης Εργασίας στη Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Εργασίας, διότι το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας είναι υπηρεσία με ανεξαρτησία, εναρμονισμένη στην 81η διεθνή σύμβαση εργασίας, έχει λειτουργική και οργανωτική δομή σαφώς καθορισμένη.
Και θέλω να επισημάνω ότι συστάθηκε μετά από έκθεση που υπήρξε το 2006 από την Επιτροπή Ανωτέρων Επιθεωρητών Εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, SLIC, η οποία στον επίλογο των συμπερασμάτων της αναφέρει ότι για την καλή λειτουργία του ΣΕΠΕ θα συνέβαλε θετικά μία μεγαλύτερη αυτονομία στη διοίκηση του ΣΕΠΕ ή στον προϋπολογισμό.
Όμως, από το 2006, όταν θεσμοθετήθηκε Ειδική Γραμματεία καθυστερημένα, ερχόμαστε σήμερα και δεν την καταργούμε –δεν θα πω τέτοιο πράγμα- αλλά σε κάθε περίπτωση την υποβαθμίζουμε, διότι ελλείπει η λειτουργική της ανεξαρτησία με τον τρόπο ένταξης στον γραφειοκρατικό μηχανισμό. Αυτή είναι η άποψή μας.
Δεν προκύπτει ποια στοιχεία ελήφθησαν υπ’ όψιν και τι δεν έχει υλοποιήσει το ΣΕΠΕ, ώστε να επιλεχθεί αυτή η δομή.
Και βεβαίως θα θέσω και το ερώτημά μου και δώστε εσείς εξήγηση, ότι δεν υπάγεται στην Αρχή της Εθνικής Διαφάνειας. Αποκλείονται από αυτή την Αρχή δύο συγκεκριμένα Σώματα, το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος.
Μιλήσατε για τις επιθεωρήσεις της αγοράς και το ΣΔΟΕ. Κύριε Υπουργέ, οι επιθεωρήσεις της αγοράς πράγματι έχουν κάνει πάρα πολλά πράγματα και βεβαίως έχουν δεχθεί και πολλές επιθέσεις. Και επειδή είμαστε στην αγορά, από κάθε άποψη, βλέπουμε τι συμβαίνει. Ήταν η αχίλλειος πτέρνα, δυστυχώς, των ελεγχόμενων. Είχαν μόνιμα το πρόβλημα και η μόνιμη δυσφορία των ελεγχόμενων ήταν το ΣΕΠΕ και οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος.
Αυτό το λέω και από προσωπική εμπειρία και μιλάω για το ΣΕΠΕ και τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, έχοντας σχέση με έναν Ασωπό ποταμό και μία βιομηχανική περιοχή Οινοφύτων, σε σχέση με την Επιθεώρηση Εργασίας. Και βεβαίως, όπως αντιλαμβάνεστε, δυσφορούσαν και για τον έλεγχο τήρησης των ΑΕΠΟ.
Τέλος, εισάγεται ένα πολυδαίδαλο διοικητικό σύστημα, κύριε Υπουργέ, που αφορά κυρίως τον Πρωθυπουργό. Εγκαθιδρύεται ένα πρωθυπουργικό σύστημα διακυβέρνησης. Δεν γνωρίζω και ρωτάω αν έχει λάβει χώρα προσομοίωση αυτού του συστήματος που εισάγει το νομοσχέδιο σε κάποιο σπουδαστήριο πανεπιστημιακής σχολής διοικητικού δικαίου ή Δημόσιας Διοίκησης, που να έχει, όμως, αναφορά στην Ελλάδα και να μην έχει εξ αρχής υιοθετηθεί ένα σύνθημα εισαγόμενο από το εξωτερικό.
Η προσεκτική ανάγνωση αποκαλύπτει αλληλοαναιρέσεις και επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και ένα πολυδαίδαλο διοικητικό σύστημα με διάφορες γενικές γραμματείες, Υφυπουργό, Αναπληρωτή Υπουργό, Υπουργό. Αποκαλύπτεται ένα υπερσυγκεντρωτικό σύστημα διακυβέρνησης. Αυτό είναι ξένο.
Το σημερινό νομοσχέδιο αφορά το επιτελικό κράτος. Δεν ασχολείται, όμως, με αυτό, γιατί επιτελικό κράτος δεν μπορεί παρά να είναι ένα αποκεντρωμένο κράτος. Το παρόν νομοσχέδιο είναι νόμος αποκλειστικά για τον Πρωθυπουργό, για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα και όχι για το επιτελικό κράτος. Ίσως να αναφερόταν ως επιτελικό γραφείο πρωθυπουργού, όχι όμως ως επιτελικό κράτος.
Μπορεί να είναι θετικό να οργανωθεί το γραφείο του Πρωθυπουργού στα πρότυπα της γερμανικής καγκελαρίας. Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ούτε ο καγκελάριος στη Γερμανία ορίζει ένα τόσο συγκεντρωτικό κράτος όπως το ελληνικό. Η Γερμανία είναι ομόσπονδο κράτος και η τοπική αυτοδιοίκηση παίζει αποφασιστικό ρόλο στη ζωή των πολιτών.
Βεβαίως, γνωρίζοντας τα προβλήματα που υπάρχουν στην αποτελεσματική λειτουργία του ελληνικού κράτους, ακόμα και το πρωθυπουργικό γραφείο χρειάζεται οργάνωση, όχι για κάποιον άλλο λόγο, αλλά για να μην ξαναζήσουμε τραγικές καταστάσεις, όπως συνέβη πέρυσι στο Μάτι ή και τραγελαφικές καταστάσεις, όπως συνέβη το 2016 με τον τότε Πρωθυπουργό και τον τότε Υπουργό Ναυτιλίας σε σχέση με τον ΟΛΠ και με την «Cosco».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η μεταβίβαση τόσων αρμοδιοτήτων στην Προεδρία της Κυβέρνησης είναι προβληματική για την ουσία της δημοκρατίας. Παραδείγματος χάριν, στο άρθρο 25 αναφέρεται ότι η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων αναλαμβάνει την τελική σύνταξη όλων των νομοσχεδίων της Κυβέρνησης.
Ακούσατε τα όποια προβλήματα υπάρχουν. Θεωρώ ότι πράγματι θα υπάρξουν ζητήματα σε αυτό το θέμα. Θεωρούμε ότι γίνεται μία στρέβλωση της όποιας διαδικασίας θέλετε να δώσετε σε σχέση με την καλή νομοθέτηση και αυτή η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων ενδεχομένως να προξενήσει θέματα στη νομοθετική λειτουργία και στην αυτοτέλεια των Υπουργών.
Σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες γενικών γραμματειών που περιγράφονται, υπάρχουν επικαλύψεις οι οποίες θα δημιουργήσουν ιδιαίτερα διοικητικές τριβές, που εγώ τις προβλέπω άμεσα, τον επόμενο μήνα.
Θα πω μόνο δυο κουβέντες -και κλείνω- για το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Θεωρούμε ότι ο ρόλος του υποβιβάζεται σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίον τίθεται στη γραφειοκρατία του Υπουργείου. Οι ίδιοι οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στην ακρόαση των φορέων είπαν κάποια πράγματα.
Δεν θέλω να πιστεύω, κύριε Πρόεδρε, ότι θα καθηλωθεί η δράση του ΣΕΠΕ και θα ακυρωθεί το έργο του. Δεν θέλω να πιστεύω ότι κάτι τέτοιο αποτελεί και στρατηγική επιλογή της Νέας Δημοκρατίας, με στόχο την αποδόμηση του ελεγκτικού μηχανισμού της αγοράς εργασίας και του βασικού πυλώνα προστασίας των θεμελιωδών εργασιακών δικαιωμάτων ούτε ότι είναι πισωγύρισμα στους ελέγχους για την αδήλωτη εργασία, που αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση.
Κύριε Υπουργέ,
Τα μεγάλα ερωτήματα είναι μπροστά μας και θα απαντηθούν στην πράξη.
Πρώτον, τα επίσημα όργανα, όπως είναι το κέντρο διακυβέρνησης, θα στελεχωθούν από άτομα με γνώσεις και διάθεση να πετύχουν στο δύσκολο έργο τους;
Δεύτερον, οι αλλαγές θα είναι εφικτές ή ξεπερνούν την ελληνική κουλτούρα, η οποία είναι εξοικειωμένη με τον αυτοσχεδιασμό, παρά με αυστηρά προγράμματα;
Τρίτον, πώς θα αποφύγουμε με την ψηφιακή διακυβέρνηση την ψηφιακή γραφειοκρατία;
Το Κίνημα Αλλαγής, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχει αποδείξει σε βάθος χρόνου ότι η αντιπολίτευση που ασκεί είναι μαχητική, προγραμματική και εποικοδομητική, χωρίς παρωπίδες. Εμείς θα συνεχίσουμε τον δρόμο που χαράξαμε, σθεναρά αντίθετοι σε ό,τι πλήττει τα συμφέροντα των πολιτών, με απαίτηση τήρησης των νόμων.
Έτσι πορευόμασταν διαχρονικά, κύριε Πρόεδρε, και μένουμε στη βασική μας αρχή ότι το κράτος πρέπει να είναι επιτελικό, πρέπει απαραίτητα όμως να είναι και αποκεντρωμένο. Το νομοσχέδιο αυτό αποτελεί δυστυχώς αποθέωση του διοικητικού συγκεντρωτισμού.
https://www.youtube.com/watch?v=SxmbNye1_nI&t=124s