Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ψυχικής Υγείας “European Mental Health Week”

Η εβδομάδα που διανύουμε, 13-19 Μαΐου 2024, σηματοδοτεί την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ψυχικής Υγείας (#EuropeanMentalHealthWeek) και αποτελεί μια καλή αφορμή προκειμένου συλλογικά και πανευρωπαϊκά  να εργαστούμε και να κάνουμε την ψυχική υγεία προτεραιότητα για όλους, μιας και αποτελεί καθολικά ανθρώπινο δικαίωμα.

Φέτος, έχουμε την πέμπτη εκδοχή της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης για την Ψυχική Υγεία, που ιδρύθηκε και διευθύνεται από τη την Mental Health Europe, τη μεγαλύτερη ΜΚΟ ψυχικής υγείας της Ευρώπης.

Με τη «Συν-δημιουργία» φέτος στο επίκεντρό της, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ψυχικής Υγείας εστιάζει σε μια ολιστική προσέγγιση που αφορά μια συμπεριληπτική κοινωνία με κοινό στόχο και όραμα: την ανάπτυξη υπηρεσιών ψυχικής υγείας και τη δημιουργία πολιτικών και προγραμμάτων που θα στηρίζονται στην προαγωγή της θετικής ψυχικής υγείας.

Τα τελευταία χρόνια, η ψυχική υγεία των νέων μας φαίνεται να έχει κλονιστεί σημαντικά. Μετά τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, παρατηρούμε τους εφήβους να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, ενώ η έξαρση περιστατικών βίας και σχολικού εκφοβισμού με θύτες και θύματα ανήλικους μαθητές είναι δυστυχώς πολύ συχνά στην επικαιρότητα. Μια συνθήκη που επίσης επιδεινώθηκε δραματικά στην πανδημία και συνεχίζει να υφίσταται σε ανησυχητικό βαθμό είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός και η απομόνωση των ηλικιωμένων, καταστάσεις που επιβαρύνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την ψυχική τους υγεία. Ταυτόχρονα, η κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που βιώνουμε όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, η οικονομική και εργασιακή ανασφάλεια και οι υψηλές τιμές άγχους που απορρέουν από τις απαιτήσεις της καθημερινότητας, τόσο προσωπικές όσο και επαγγελματικές, ή ακόμα περισσότερο όταν αυτά τα δύο χρειάζεται να συνδυαστούν αρμονικά και να υπάρχει ισορροπία, έχουν φέρει τα ζητήματα της ψυχικής υγείας στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος (ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος) είναι επιστημονικό, μη κερδοσκοπικό σωματείο. Τα πρώτα σημαντικά βήματα που οδήγησαν στη σύστασή του έγιναν το 1964 από τον καθηγητή Ψυχιατρικής – Παιδοψυχιατρικής Παναγιώτη Σακελλαρόπουλο και την ομάδα συνεργατών του, που εμπνευσμένοι από το πνεύμα της Κοινωνικής – Κοινοτικής Ψυχιατρικής άρχισαν να εργάζονται για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας το μοντέλο της Ψυχιατρικής Περίθαλψης στο Σπίτι του Αρρώστου (Ψ.Π.Σ.Α.) και των Κινητών Μονάδων Ψυχικής Υγείας.

Από το 1986  έως σήμερα, η ΕΚΨ Π. Σακελλαρόπουλος είναι επίσημος πάροχος υπηρεσιών ψυχικής υγείας, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ψυχική Υγεία «Ψυχαργώς» του Υπουργείου Υγείας. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες της καλύπτουν ένα μεγάλο τμήμα των ψυχιατρικών και παιδοψυχιατρικών αναγκών των κατοίκων των περιοχών όπου λειτουργούν Δομές της, και συγκεκριμένα των νομών Αττικής, Φωκίδας και όμορων περιοχών, Φθιώτιδας, Έβρου και της ευρύτερης περιοχής της Θράκης.

Παράλληλα συμμετέχει ενεργά σε σημαντικά εθνικά και ευρωπαϊκά δίκτυα και προγράμματα ψυχικής υγείας, όπως: Μental Health Europe, European Disability Forum, Αsklepios, Social Firms Europe – CEFEC, Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης ΑΡΓΩ.

Η Εταιρία εργάζεται συστηματικά ώστε κάθε άνθρωπος να έχει πρόσβαση σε δωρεάν και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες ψυχικής υγείας και ταυτόχρονα για τη δημιουργία σύγχρονων, ανοικτών και ανθρώπινων θεραπευτικών μονάδων στην κοινότητα και την εισαγωγή καινοτόμων μοντέλων υπηρεσιών ψυχικής υγείας μ’ ένα ευρύ δίκτυο υπηρεσιών που περιλαμβάνουν:

• Υπηρεσίες πρόληψης
• Υπηρεσίες έγκαιρης παρέμβασης, θεραπείας και αποκατάστασης των ψυχικών διαταραχών
• Προγράμματα κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα
• Δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για θέματα ψυχικής υγείας (Αγωγή Κοινότητας)
• Εκπαιδευτικά προγράμματα για επαγγελματίες ψυχικής υγείας και λήπτες των υπηρεσιών
• Υπηρεσίες Παρέμβασης  στη Σχολική Κοινότητα μέσω του Προγράμματος “Ζώντας και Μαθαίνοντας Μαζί”

Στη Δομή Φθιώτιδας, το Οικοτροφείο «Γλαύκος» λειτουργεί από τον Ιανουάριο του 2003 και φιλοξενεί 15 άτομα με σοβαρές ψυχικές διαταραχές και ψυχοκοινωνικά προβλήματα και κύριο στόχο  την εκπαίδευση και η δραστηριοποίηση των μελών στην απόκτηση δεξιοτήτων βάσει των αρχών της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και της κοινωνικής ψυχιατρικής, ώστε σταδιακά να επανέλθουν σε κανονικούς ρυθμούς διαβίωσης μέσα στην κοινότητα.

Αντίστοιχα, το Προστατευμένο Διαμέρισμα Δορυφόρος «Ηριδανός» λειτουργεί στη Λαμία από τον Νοέμβριο του 2012 και φιλοξενεί τέσσερα μέλη προερχόμενα από το Οικοτροφείο Λαμίας. Πρόκειται για μια ημιαυτόνομη ανοιχτή δομή φροντίδας και στέγασης ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, τα οποία έχουν αυξημένες ικανότητες αυτοφροντίδας και αυτοεξυπηρέτησης. Η λειτουργία του αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτονόμησης των μελών του. Παρέχει την δυνατότητα ανάπτυξης ευρύτερης πρωτοβουλίας και αυτενέργειας με ταυτόχρονη διατήρηση του υποστηρικτικού θεραπευτικού πλαισίου.

Επίσης, τα τελευταία 6 χρόνια υλοποιούμε προγράμματα πρόληψης και ευαισθητοποίησης σε Πρωτοβάθμια & Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, με έμφαση στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Μέσα από βιωματικές δράσεις δίνεται  η ευκαιρία  στους συμμετέχοντες να μοιραστούν βιώματα, προβληματισμούς, να αποκτήσουν μία στάση θετικότητας ενδυναμώνοντας τη σχολική κοινότητα απέναντι στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα.

Για μια συμπεριληπτική κοινωνία που ενδυναμώνει και «αγκαλιάζει» τα άτομα ευάλωτων κοινωνικών ομάδων είναι σημαντική η ενδυνάμωση των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας ώστε να έχουν ενεργό ρόλο στον σχεδιασμό των υπηρεσιών και στη δημιουργία πολιτικών για την ολιστική ένταξή τους στα κοινωνικά δρώμενα, την εργασία και την αυτοδιαχείρισή τους.

Αποβάλλοντας στερεότυπα και προκαταλήψεις γύρω από την ψυχική υγεία, διαπιστώνουμε ότι η ψυχική υγεία μάς αφορά όλους και δεν γνωρίζει από φύλο, ηλικία, καταγωγή και κοινωνικές ή οικονομικές συνθήκες ζωής.

Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ψυχικής Υγείας ας αποτελέσει μια δυνατή υπενθύμιση και αφορμή για να δουλέψουμε περισσότερο και συλλογικά για το αυτονόητο – καλή ψυχική υγεία για όλους!

                               Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής Π. Σακελλαρόπουλος, Δομή Φθιώτιδας