Συγκρότημα Ευρίπου Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Δόθηκε στη δημοσιότητα η πρόταση «Εύριπος» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για την Εύβοια.

Ι. Στόχοι, οφέλη και στρατηγικός σχεδιασμός

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι το αρχαιότερο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της χώρας με ιστορική διαδρομή 180 και πλέον ετών και εύρος εθνικής εμβέλειας. Στην αποστολή του έχει επιλέξει να θεραπεύει εξ ίσου την εκπαίδευση και την έρευνα με στόχο να διακρίνεται διεθνώς. Η κοινωνική προσφορά και η συμμετοχή στην ανάπτυξη της χώρας αποτελούν επίσης υψηλή προτεραιότητα στην αποστολή του. Το ΕΚΠΑ διαθέτει βαθιές ρίζες και παράδοση στην εκπαίδευση και την έρευνα, τεχνογνωσία, άριστο ανθρώπινο δυναμικό, πόρους και υποδομές, με συνέπεια να μπορεί να αναπτύσσεται σε νέους επιστημονικούς τομείς με ταχείς ρυθμούς και ποιοτικά αποτελέσματα. Η στρατηγική του βούληση, μεταξύ άλλων στόχων, περιλαμβάνει α) την ανάπτυξη των τεχνολογικών τομέων της επιστήμης, β) την ανάπτυξη των τομέων της οικονομίας και των κοινωνικών επιστημών, γ) τη διεύρυνση των Προγραμμάτων Σπουδών του σε αντικείμενα που ανταποκρίνονται στον σύγχρονο κόσμο και τις μελλοντικές εξελίξεις στην επιστήμη, την τέχνη, την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον και δ) τη δημιουργία ενός πόλου καινοτομίας και διασύνδεσης με την οικονομία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον.

Οι παραπάνω στόχοι συνδέονται άμεσα με το σχέδιο ανάπτυξης του Συγκροτήματος Ευρίπου του ΕΚΠΑ, στην περιοχή Εύβοιας – Βοιωτίας, και εξειδικεύονται λαμβάνοντας υπόψη και την υπάρχουσα δυναμική στις περιφερειακές ενότητες Βοιωτίας και Εύβοιας, τη φυσιογνωμία, το ανθρώπινο δυναμικό, και τις υποδομές του ΤΕΙ στη Χαλκίδα – Θήβα και το στρατηγικό μοντέλο ανάπτυξης της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, το οποίο περιλαμβάνει τους άξονες: α) αγροδιατροφής, β) καινοτομίας στη «βιομηχανία της εμπειρίας» (τουρισμός, πολιτισμός και δημιουργική οικονομία), γ) καινοτομίας στην αλυσίδα αξίας του μετάλλου και δ) πράσινης καινοτομίας, εξοικονόμησης και η παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Η εγκατάσταση ακαδημαϊκών μονάδων του ΕΚΠΑ στην περιοχή θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την ανάπτυξή της, θα δημιουργήσει συνθήκες προοδευτικής αντιμετώπισης (έως ένα βαθμό) της εξωγενούς ανάπτυξης, θα βοηθήσει στην βελτίωση των εγγενών αδυναμιών του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της περιοχής και θα δώσει ώθηση στον τριτογενή τομέα, κυρίως όσον αφορά στη διαχείριση του πολιτιστικού και φυσικού πλούτου και στις υπηρεσίες που σχετίζονται με τη σύγχρονη τεχνολογία. Τέλος, θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, τόσο με την εγκατάσταση νέου πληθυσμού όσο κυρίως με τη δημιουργία ποιοτικής μεταβολής των κλάδων απασχόλησης του τοπικού πληθυσμού.

Μεγάλα Πανεπιστήμια στην Ευρώπη (π.χ. Winchester, Nottingham, Nice), την Αμερική (π.χ. Carnegie Mellon, Michigan, Colorado, Toronto) και την Αυστραλία (π.χ. Newcastle) εντάσσουν στο στρατηγικό τους σχεδιασμό και δημιουργούν δορυφορικές εγκαταστάσεις σε άλλες πόλεις ή κοντινές περιοχές, για διαφορετικούς λόγους το καθένα, με στόχο τη διεύρυνση των εκπαιδευτικών τους δραστηριοτήτων ή την ανάπτυξη της έρευνας. Η τάση αυτή ενισχύεται με γρήγορο ρυθμό τα τελευταία χρόνια.

Η δημιουργία, μακριά από την ακαδημαϊκή μητρόπολη του ΕΚΠΑ, νέων Τμημάτων που ανταποκρίνονται στις εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας καθώς και στις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας και κοινωνίας, θα τους προσδώσει βαθμούς ελευθερίας και πνεύμα νεωτερισμού, αλλαγής και καινοτομίας. Η χρήση έτοιμων υποδομών και σημαντικών διαθέσιμων πόρων για το σκοπό αυτό, αποτελούν «ευκαιρία» για την άμεση πραγματοποίηση των παραπάνω στόχων. Η πρόσληψη νέου ταλαντούχου ανθρώπινου δυναμικού, απαλλαγμένου από αδράνειες της παράδοσης, θα δώσει μια ώθηση προς το μέλλον στο όλο Πανεπιστήμιο, θα λειτουργήσει αντανακλαστικά ως καταλύτης εκσυγχρονισμού και θα του προσδώσει σημαντική πνοή ανανέωσης. Θα τονώσει την εξωστρέφειά του και θα αυξήσει τις συνεργασίες του, δημιουργώντας μια ώσμωση με πολλαπλασιαστικά οφέλη. Η δημιουργία Τμημάτων σε σύγχρονα επιστημονικά αντικείμενα σε συνδυασμό με μια Τεχνόπολη θα συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη των ερευνητικών, πολιτιστικών και αναπτυξιακών δραστηριοτήτων του Πανεπιστημίου, θα αποτελέσει καταλύτη για την προσαρμογή του στο περιβάλλον της «4ης Βιομηχανικής Επανάστασης» και θα καλλιεργήσει τις συνέργιες, το αίσθημα ιδρυματικής ευθύνης και τις οικονομίες κλίμακας.

Η παρούσα πρόταση, στο πλαίσιο των στόχων του Πανεπιστημίου, προέκυψε μετά από πολύμηνη και διεξοδική μελέτη των στρατηγικών σχεδίων και των Προγραμμάτων Σπουδών πολλών γνωστών Πανεπιστημίων (κυρίως της Ευρώπης και της Αμερικής), των εξελίξεων στις σύγχρονες κοινωνίες και των προοπτικών ανάπτυξης των δεξιοτήτων, των τεχνολογιών και των επαγγελμάτων, των χαρακτηριστικών και των ιδιαιτεροτήτων των περιφερειακών ενοτήτων Βοιωτίας και Εύβοιας, των διαθέσιμων υποδομών, δραστηριοτήτων και πόρων στην περιοχή, καθώς και των δυνατοτήτων χρηματοδότησης και βιωσιμότητας του εγχειρήματος. Ελήφθη υπόψη η εγγύτητα του σχεδιαζόμενου Συγκροτήματος με την Αθήνα, η τεχνογνωσία των Τμημάτων του ΕΚΠΑ και των μελών τους, οι δυνατές συνέργιες μεταξύ των ακαδημαϊκών μονάδων καθώς και οι 9 άξονες ανάπτυξης της χώρας, όπως τις έχει θέσει η πολιτεία στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 (τουρισμός, ενέργεια, αγροδιατροφή, περιβάλλον, εφοδιαστική αλυσίδα, τεχνολογίες πληροφορικής & επικοινωνιών, υγεία και φαρμακευτική βιομηχανία, δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, υλικά – κατασκευές). Διεξήχθησαν συζητήσεις με όλα τα μέλη της Συγκλήτου και έγιναν διερευνητικές συναντήσεις με παράγοντες που σχετίζονται με τη δυνατότητα υλοποίησης του σχεδίου.

Πέραν όμως των παραπάνω, πρόκειται για ένα σχέδιο ανάπτυξης με βάθος δεκαετίας, το οποίο έχει ως κεντρικό άξονα την στρατηγική διάσταση της θέσης του ΕΚΠΑ στην Ελλάδα και διεθνώς το 2030, όσον αφορά τόσο στην εκπαίδευση όσο και στην έρευνα. Παγκοσμίως συντελούνται σημαντικές αλλαγές και στην Ελλάδα αναμορφώνεται πλήρως το τοπίο στην ανώτατη εκπαίδευση και την έρευνα. Αναπτύσσονται έντονες διεργασίες που θα αναδειχθούν το αμέσως επόμενο διάστημα. Το ΕΚΠΑ δεν μπορεί να παραμείνει αδρανές. Οφείλει να υπερασπιστεί τη θέση του ως «Εθνικό» Πανεπιστήμιο, να παρέμβει στις εξελίξεις με καινοτόμες ή και ανατρεπτικές δράσεις, να δηλώσει το στίγμα του, να εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις ώστε να συνεχίσει να διακρίνεται στο μέλλον και να επιλέξει τις στρατηγικές συνεργασίες του. Το τοπίο είναι ακόμα ασαφές και ασταθές και γι αυτό απαιτείται σωφροσύνη και σύμπνοια. Ένα όμως φαίνεται βέβαιο, όποιο Πανεπιστήμιο δεν θέσει σήμερα τους τρόπους ανάπτυξής του και δεν εξασφαλίσει ζωτικό χώρο, θα συρρικνωθεί στο άμεσο μέλλον. Με άλλα λόγια όποιο Πανεπιστήμιο δεν εκμεταλλευτεί το παράθυρο ευκαιρίας για να απελευθερώσει τις δημιουργικές του δυνάμεις, εξασφαλίζοντας κατ’ αρχάς τις δυνατότητες συνεργιών ανάμεσα σε Τμήματα και Σχολές, θα εγκλωβιστεί στη στασιμότητα.

ΙΙ. Διεθνείς τάσεις στο παραγωγικό περιβάλλον

Βρισκόμαστε σχεδόν στη μέση αυτού που ορισμένοι αποκαλούν μια 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Η 1η Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία συνδέθηκε κυρίως με τον ατμό, άλλαξε δραματικά την ικανότητα μετακίνησης και τη γεωργία. Η 2η Βιομηχανική Επανάσταση, οδηγήθηκε κυρίως από την ηλεκτρική ενέργεια και τους κινητήρες αερίου και μετασχημάτισε ταχέως τα προσωπικά ταξίδια, τη βιομηχανία και τη μαζική παραγωγή. Η 3η Βιομηχανική Επανάσταση, με κύριο χαρακτηριστικό την υπολογιστική ισχύ, άλλαξε την αυτοματοποίηση της παραγωγής, τη ροή και αποθήκευση των πληροφοριών και τις δυνατότητες υπολογισμού. Η 4η βιομηχανική επανάσταση συνίσταται στην ενοποίηση των νέων τεχνολογιών. Οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των φυσικών, ψηφιακών και βιολογικών επιστημών γίνονται δυσδιάκριτες και η τεχνητή νοημοσύνη, τα ρομπότ, τα μεγάλα δεδομένα, η ιατρική ακρίβειας και ακόμα η προσωποποιημένη ψυχαγωγία και οικονομική συναλλαγή γίνονται μέρος της καθημερινότητας.

Οι δεξιότητες και γνώσεις που απαιτούνται σε αυτό το νέο τοπίο πρέπει να παρέχονται από το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα. Σύμφωνα με όλες τις σχετικές μελέτες, αυτές περιλαμβάνουν κατανόηση των σύνθετων προβλημάτων, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα, συναισθηματική νοημοσύνη, διεπιστημονική γνώση, δεξιότητες κατανόησης και εργασίας στο περιβάλλον της αλληλοεξάρτησης STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) και στο άμεσο μέλλον SMAC (Social, Mobile, Analytics, Cloud), γνώση της κοινωνικοοικονομικής, χρηματοδότηση, προγραμματισμό και κωδικοποίηση πρωτοβουλιών, υλοποίηση και συντήρηση των νέων μεθόδων, σενάρια προσομοίωσης και προστασία με προχωρημένη κυβερνασφάλεια. Η ανάπτυξη της ρομποτικής, της τεχνητής νοημοσύνης, των μεγάλων δεδομένων (Analytics), του ίντερνετ των πραγμάτων, της 3D εκτύπωσης, της αυτοματοποίησης και των πληροφοριακών συστημάτων, της γονιδιωματικής, της βιοτεχνολογίας και των νέων υλικών, θα οδηγήσει σε πορεία εξαφάνισης πολλά επαγγέλματα, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργηθούν ανάγκες για νέα επαγγέλματα. Εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα χαθούν λόγω της μαζικής εισαγωγής των παραπάνω τεχνολογιών, κυρίως θέσεις γραφείου και διοίκησης καθώς και στη βιομηχανία και παραγωγή, ενώ άλλες τόσες θα δημιουργηθούν, κυρίως στην τεχνολογία, στην ανάλυση δεδομένων και στην Πληροφορική και τα Μαθηματικά. Προβλέπεται, όμως, ο σοβαρός κίνδυνος στις νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν να υπάρξει έλλειψη επαρκώς εκπαιδευμένου προσωπικού. Παραδείγματα σχετικών επαγγελμάτων αναφέρονται στους τομείς των αποβλήτων, των εναλλακτικών μορφών ενέργειας, των επιστημών υγείας, των φυσικών καταστροφών, της γενετικής και βιοϊατρικής, της νευροβιολογίας, της επικοινωνίας και κοινωνιολογίας, στο ίντερνετ των πραγμάτων, στην κυβερνοασφάλεια, στα ιπτάμενα οχήματα, στο διεθνές μάρκετινγκ.

Οι αλλαγές αυτές που ήδη συντελούνται, αλλά δεν είναι ακόμη πλήρως αντιληπτές στην καθημερινή ζωή, θέτουν σημαντικά προβλήματα σε όλο το φάσμα της κοινωνικής οργάνωσης, από το δίκαιο και τη δημοκρατία, όπως η προστασία των προσωπικών δεδομένων στο περιβάλλον διακίνησης και αποθήκευσης τεράστιου όγκου ψηφιακής πληροφορίας, οι ρυθμίσεις και οι περιορισμοί βιοηθικής, οι σχέσεις και οι περιορισμοί μεταξύ ανθρώπου και ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη που μαθαίνουν και αυτοεξελίσσονται, ο έλεγχος ζωτικών τομέων για την κοινωνία, μέχρι τον τρόπο εκπαίδευσης και τις σχέσεις εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, τα Πανεπιστήμια προσαρμόζουν την αποστολή τους, τα μέσα και τις μεθόδους εκπαίδευσης, τον τρόπο ανάπτυξής τους και τα Προγράμματα Σπουδών τους. Προωθούν την καινοτομία στην έρευνα, την τεχνολογική τους διάσταση, την διεπιστημονικότητα, τον διεθνή χαρακτήρα τους, την αναζήτηση νέων μορφών χρηματοδότησης, την αποτελεσματικότητα, τις συνέργιες μεταξύ των ακαδημαϊκών μονάδων τους και την ιδρυματική ευθύνη.

ΙΙΙ. Χαρακτηριστικά των περιφερειακών ενοτήτων Βοιωτίας – Εύβοιας

Η Βοιωτία και η Εύβοια διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Σ’ αυτές τις περιφερειακές ενότητες χωροθετήθηκε σημαντικό τμήμα της βιομηχανικής ζώνης της Αττικής, κυρίως κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου ΠΑΘΕ. Οι σημαντικότεροι κλάδοι της βιομηχανίας είναι εκείνοι της αγροτικής βιομηχανίας, των ειδών διατροφής, της κατασκευής μεταλλικών και μη μεταλλικών προϊόντων, συσκευών και μηχανημάτων, της βιομηχανίας ξύλου και κατασκευής επίπλων. Η συγκέντρωση του δευτερογενή τομέα, με βάση το μερίδιο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, είναι σημαντικότερη σε σύγκριση με το σύνολο της Ελλάδας, αλλά ακόμα και με την ΕΕ27. Σε όρους απασχόλησης η μεταποίηση είναι ο δεύτερος σημαντικότερος οικονομικός τομέας και συγκρίνεται με το εμπόριο. Στον τομέα των εξαγωγών, οι περιφερειακές ενότητες Βοιωτίας και Εύβοιας αντιπροσωπεύουν το 85% των συνολικών εξαγωγών της Περιφέρειας, με κύριους κλάδους εκείνους των μετάλλων, των χημικών και πλαστικών, των τροφίμων και των μηχανών και συσκευών.

Η Βοιωτία καλύπτει το 29,32% της γεωργικής έκτασης της Περιφέρειας και η Εύβοια το 22,73%, στη δεύτερη και την τρίτη θέση, αντίστοιχα, μετά τη Φθιώτιδα (42,58%). Τα σημαντικότερα προβλήματα του πρωτογενή τομέα είναι η υψηλή εξάρτηση από παραδοσιακές και επιδοτούμενες καλλιέργειες, η εξάρτηση από προϊόντα για τα οποία αλλάζει ριζικά το πλαίσιο στήριξης της Ε.Ε., ο μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος, ο χαμηλός βαθμός εξειδίκευσης και εκπαίδευσης των αγροτών, η έλλειψη ορθής και αποδοτικής διαχείρισης, η συνεχής γήρανση του πληθυσμού, η χαμηλή μεταπαραγωγική προστιθέμενη αξία του μεταποιητικού τομέα, τα φαινόμενα περιβαλλοντικής επιβάρυνσης και η προβληματικότητα της σχέσης των οργανωμένων δικτύων εμπορίας με τους παραγωγούς. Παρουσιάζεται, όμως, σημαντική ανάπτυξη και δυνατότητες στον τομέα της αλιείας και στις τρεις βασικές αλιευτικές δραστηριότητες, δηλαδή, την αλιεία ανοιχτής θαλάσσης, τις θαλάσσιες ιχθυοκαλλιέργειες και τις ιχθυοκαλλιέργειες εσωτερικών υδάτων. Υπάρχει σημαντικός αριθμός συσκευαστηρίων οπωροκηπευτικών, αλευροβιομηχανιών, μονάδων παραγωγής ζωοτροφών και τυποποιητηρίων – συσκευαστηρίων ξηρών καρπών.

Όσον αφορά τον τριτογενή τομέα, η προστιθέμενη αξία των προσφερόμενων υπηρεσιών ακολουθεί τη γενικότερη τάση μείωσης που επικρατεί την τελευταία περίοδο σε ολόκληρη τη χώρα. Ο τουριστικός όμως κλάδος είναι σημαντικός καθώς η περιοχή χαρακτηρίζεται από σημαντικό πλούτο γεωγραφικά διατεταγμένων φυσικών και πολιτισμικών χώρων, όπως αρχαιολογικά μνημεία, οικισμοί και οχυρώσεις, αρχαία θέατρα, ναοί και θρησκευτικά μνημεία, πύργοι, φρούρια, λαογραφικά μουσεία. Ο πλούτος αυτός μπορεί να υποδεχθεί και να ικανοποιήσει διάφορες μορφές τουρισμού, όπως πολιτισμικός, θρησκευτικός, αθλητικός και τουρισμός περιπέτειας, χειμερινός, φυσιολατρικός, αγροτουρισμός, θαλάσσιος, ιαματικός και συνεδριακός.

Στην Βοιωτία λειτουργούν τρεις ΒΙ.ΠΕ. (ΒΙ.ΠΕ. Θίσβης, ΒΙ.ΠΕ. Οινοφύτων-Σχηματαρίου-Τανάγρας, ΒΙ.ΠΕ. Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας ), ενώ μία ΒΙ.ΠΑ.-ΒΙΟ.ΠΑ. λειτουργεί στην Εύβοια (ΒΙΟ.ΠΑ. Χαλκίδας). Στις 31 Δεκεμβρίου 2012 αποφασίστηκε η έγκριση ανάπτυξης του Επιχειρηματικού Πάρκου Τύπου Α’ Μαντουδίου (ΕΠ.ΠΑ. Μαντουδίου) στην Εύβοια. Η ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων-Σχηματαρίου-Τανάγρας, στα όρια με την Αττική, καλύπτει μεγάλη εδαφική έκταση όπου είναι εγκατεστημένες περισσότερες από 1.400 επιχειρήσεις, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της Ελλάδας. Η περιοχή όπου χωροθετείται το εργοστάσιο της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), στο Σχηματάρι Βοιωτίας, θεωρείται βιομηχανική περιοχή. Η ΕΒΕΤΑΜ Α.Ε., η οποία συνιστά το ελληνικό πολυκλαδικό, πολύ-τεχνολογικό κέντρο που ελέγχει και πιστοποιεί βιομηχανικά και καταναλωτικά προϊόντα, υλικά, εγκαταστάσεις και συστήματα διαχείρισης, αλλά και πραγματοποιεί εφαρμοσμένη τεχνολογική έρευνα στους τομείς εξειδίκευσής της, έχει Παράρτημα στη Βοιωτία (πρώην ΕΚΕΠΥ), το οποίο βρίσκεται στη Ριτσώνα και στεγάζει τέσσερα εργαστήρια καθώς και ειδικούς χώρους για τις βιομηχανικές δοκιμές. Στο νομό Βοιωτίας (Αλίαρτο) βρίσκεται και ένας από τους 18 σταθμούς γεωργικής έρευνας του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.), το οποίο συνιστά τον εθνικό φορέα για την αγροτική έρευνα και τεχνολογία και δραστηριοποιείται σε όλο το φάσμα του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα αγροτικής παραγωγής. Ο Οργανισμού Λιμένων Ν. Ευβοίας (ΟΛΝΕ ΑΕ) έχει ανακοινώσει τη λειτουργία νέου λιμένος στη Χαλκίδα και την ανάπτυξη του λιμένος της Κύμης.

Στις υποδομές Χαλκίδας (Ψαχνά) – Θήβας του ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας λειτουργούν δύο Σχολές με έξι Τμήματα. Η Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών με τα Τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Μηχανολόγων Μηχανικών, Μηχανικών Αυτοματισμού και Μηχανικών Αεροσκαφών και η Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας με το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής και το Τμήμα Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού (Θήβα). Τα δύο χαρακτηριστικά Τμήματα του ΤΕΙ στην περιοχή Χαλκίδας – Θήβας, τα οποία το διακρίνουν ως προς την ιδιαιτερότητα των επιστημονικών πεδίων που θεραπεύει, είναι το Τμήμα Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού και το Τμήμα Μηχανικών Αεροσκαφών.

ΙV. Ίδρυση νέων Ακαδημαϊκών Μονάδων

Με βάση τα παραπάνω, στο Συγκρότημα Ευρίπου του ΕΚΠΑ προτείνεται να αναπτυχθούν Τμήματα και Προγράμματα Σπουδών με αντικείμενα που αντιστοιχούν σε σύγχρονα επιστημονικά πεδία και χαρακτηρίζονται από ισχυρή διεπιστημονικότητα. Ορισμένα από τα αντικείμενα αυτά δεν θεραπεύονται στα Ελληνικά Πανεπιστήμια, αν και έχουν αναπτυχθεί σημαντικά σε πολλά γνωστά Πανεπιστήμια διεθνώς. Το κενό αυτό, σε κάποιες περιπτώσεις, επιχειρήθηκε μάλιστα να καλυφθεί από ιδιωτικά κολέγια. Παράλληλα, προτείνεται η δημιουργία μιας Τεχνόπολης όπου θα αναπτυχθούν καινοτόμες δράσεις όλου του Πανεπιστημίου που αφορούν στην Τεχνολογία, την Τέχνη και τον Πολιτισμό. Στόχος είναι να αποτελέσει το Συγκρότημα Ευρίπου πόλο διεπιστημονικών συνεργασιών και μοχλό για την προσαρμογή της παρεχόμενης εκπαίδευσης στο περιβάλλον των σύγχρονων τεχνολογικών, επιστημονικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών εξελίξεων. Αφορά όλες τις συνιστώσες του Πανεπιστημίου, από τις Θετικές Επιστήμες και την Τεχνολογία μέχρι τις Ανθρωπιστικές Σπουδές. Οι δομές οι οποίες προτείνεται να αναπτυχθούν στο Συγκρότημα Ευρίπου περιγράφονται στη συνέχεια.

Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλιακών Σπουδών: Προγράμματα Σπουδών στη ναυτιλία με έμφαση στη διαχείριση λιμένων, υπάρχουν σε Πανεπιστήμια των περισσοτέρων χωρών με ναυτική παράδοση και ισχυρά συμφέροντα στον τομέα της ναυτιλίας. Ενδεικτικά αναφέρονται το World Maritime University στο Malmö της Σουηδίας, το Southampton Solent University, η Lloyds Maritime Academy και το Liverpool University στη Μ. Βρετανία, το Erasmus University στο Rotterdam της Ολλανδίας και το Lamar University στο Τέξας των ΗΠΑ. Το Τμήμα αυτό, με τη συγκεκριμένη φυσιογνωμία και εστίαση, θα είναι το μοναδικό στην Ελλάδα και θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί βέλτιστα μέρος του ανθρώπινου δυναμικού της Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας του ΤΕΙ. Θα λειτουργεί σε μία γεωγραφική περιοχή με ένα σύμπλεγμα αναπτυσσόμενων λιμένων, οι οποίοι είτε περιλαμβάνονται (νέο λιμάνι Χαλκίδας, λιμάνι Κύμης) είτε γειτνιάζουν (Ραφήνα, Λαύριο) σ’ αυτή. Εντάσσεται στη στρατηγική ανάπτυξης του Πανεπιστημίου στον τομέα των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών στο περιβάλλον των νέων τεχνολογικών εξελίξεων και διαδικασιών. Θα περιλαμβάνει επίσης αντικείμενα της διαχείρισης θεμάτων των Θαλασσίων Επιστημών. Σημειώνεται ότι στην Εύβοια λειτουργεί από το 1955 και η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Κύμης.

Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας: Σπουδές σχετικά με την Αεροδιαστημική υπάρχουν σε πολλά Πανεπιστήμια, πρακτικά σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες. Το Τμήμα αυτό διατηρεί ένα ισχυρό χαρακτηριστικό της φυσιογνωμίας του ΤΕΙ στη Χαλκίδα που αποτελούν οι σπουδές Μηχανικών Αεροσκαφών και μπορεί να εντάξει στα αντικείμενά του σημαντικό μέρος του ανθρώπινου δυναμικού των τεσσάρων Τμημάτων της Σχολής Τεχνολογικών Εφαρμογών του ΤΕΙ. Θα βρίσκεται σε μια περιοχή που απέχει ελάχιστα από το εργοστάσιο της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας στο Σχηματάρι, με πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ανάπτυξη και την οικονομία της χώρας. Ο προσανατολισμός του είναι προς την κατεύθυνση της αεροδιαστημικής επιστήμης και τεχνολογίας και όχι της αεροναυπηγικής. Η φυσιογνωμία του αυτή το καθιστά το μοναδικό Τμήμα στην Ελλάδα με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Συνάδει με τη στρατηγική ανάπτυξης του Πανεπιστημίου στον τομέα της τεχνολογίας και ιδιαίτερα ως προς το συγκεκριμένο πεδίο, συμπλέει με την τεχνογνωσία Τμημάτων της Σχολής Θετικών Επιστημών, τα οποία δραστηριοποιούνται σε μια σειρά εφαρμογών της επιστήμης και της τεχνολογίας που αποτελούν μέρος του πυρήνα της αεροδιαστημικής. Συνδυάζει επιστημονικές περιοχές όλων απολύτως των Τμημάτων της ΣΘΕ, καθώς θεραπεύει αντικείμενα όπως, Δυναμική ρευστών, Αριθμητική Ανάλυση και Μαθηματικές Μέθοδοι, Γεωμετρία, Άλγεβρα, Πλοήγηση, Μικροηλεκτρονική, Ψηφιακά Συστήματα, Νέα Υλικά, Νανοτεχνολογία, Συστήματα Αυτοματισμού και Ελέγχου, Αισθητήρες, Δορυφορικές Επικοινωνίες, Πρόγνωση Καιρού, Αστρονομία Διαστήματος, Δίκτυα και Επεξεργασία Δεδομένων, Επεξεργασία Σήματος, Τηλεπισκόπηση, Διαστημική Βιολογία. Επιπλέον, συμπλέει με την πολιτική της χώρας για την ανάπτυξη διαστημικής τεχνολογίας και την ενεργοποίησή της στο πλαίσιο της ESA.

Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου: Το Τμήμα αυτό, με ένα σύγχρονο αντικείμενο που αποτελεί από καιρό διατυπωμένο στόχο του Πανεπιστημίου, εντάσσεται στη στρατηγική του να παρέμβει στη συνάντηση της Τέχνης με την Τεχνολογία και να αναπτύξει γενικότερα τους τομείς της Τέχνης, των Γραμμάτων και της Επικοινωνίας. Θα θεραπεύει τομείς του κινηματογράφου και βίντεο στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας μέσα από μια σύγχρονη προσέγγιση σε συνδυασμό με τις άλλες διαστάσεις των ψηφιακών τεχνών (διαδραστικότητα και απεικόνιση, 3D γραφικά με υπολογιστή, εικονική πραγματικότητα, βιντεοπαιχνίδια, σύγχρονα ακουστικά μέσα, παραγωγή κοινωνικών μέσων, κλπ.). Σε κάποια από τα γνωστικά του αντικείμενα δραστηριοποιείται ήδη το Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, ενώ το τεχνολογικό υπόβαθρο θεραπεύεται από το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών. Προγράμματα Σπουδών στις Ψηφιακές Τέχνες υπάρχουν διεθνώς σε πολλά Πανεπιστήμια. Στην Ελλάδα θα είναι το πρώτο Πανεπιστημιακό Τμήμα που θα θεραπεύει αυτοτελώς τον τομέα αυτό της Τέχνης που χρησιμοποιεί ως υλικό την Τεχνολογία. Η ίδρυση του Τμήματος στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας μπορεί να επιδράσει θετικά στη φυσιογνωμία της πόλης, προσδίδοντάς της μια νέα πολιτιστική διάσταση και δράση, ενώ με κατάλληλες ενέργειες της τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούσε να αποτελέσει μοχλό για την ανάπτυξη μιας οικονομικής δραστηριότητας γύρω από τις ψηφιακές τέχνες (π.χ. ετήσιο φεστιβάλ ψηφιακών τεχνών).

Σχολή Αγροτικής Ανάπτυξης, Διατροφής και Αειφορίας: Το επιστημονικό αντικείμενο της Σχολής αυτής αποτελείται από ένα συνδυασμό διαφόρων τομέων επιστημών όπως η βιολογία, η χημεία, η φυσική, η οικονομία, η κοινωνιολογία, η οικολογία, η γεωλογία και η γενετική που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, τον πλούτο και τα προϊόντα του. Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών θεραπεύονται όλες οι παραπάνω επιστήμες και οι σχετικές τεχνολογίες. Η ανάπτυξη του Συγκροτήματος Ευρίπου του Πανεπιστημίου Αθηνών, έξω από τον αστικό ιστό σε μια αγροτική περιοχή, προσφέρει τις συνθήκες και το κατάλληλο περιβάλλον για τη δημιουργία μιας τέτοιας Σχολής, στη Χαλκίδα ή τα Ψαχνά, η οποία θα ενσωματώσει αυτοτελή και ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών στο αντικείμενό της, πολλά από τα οποία θεωρούνται εξαιρετικά επίκαιρα στις σημερινές συνθήκες. Ο καθορισμός των γνωστικών πεδίων οφείλει να συνυπολογίζει το όραμα της Περιφέρειας και το αναπτυξιακό της μοντέλο: «αξιοποίηση καθαρών πράσινων τεχνολογιών για τον περιορισμό των επιδράσεων των οικονομικών δραστηριοτήτων (της μεταποίησης, της αγροτικής και οικονομικής δραστηριότητας, του τουρισμού κλπ.) πάνω στη φύση, η οποία αποτελεί το βασικό περιουσιακό στοιχείο και συγκριτικό πλεονέκτημα της περιφέρειας. Παράλληλα η εξοικονόμηση ενέργειας και η χρήση εναλλακτικών μορφών στην παραγωγή της, θα συμβάλουν στη βελτίωση του περιβάλλοντος και στη μείωση του ενεργειακού κόστους». Η Σχολή θα έχει την ευκαιρία να εξελιχθεί πάνω σε στέρεο επιστημονικό υπόβαθρο μέσα από την ώσμωση με τις άλλες επιστήμες που θεραπεύονται με πληρότητα και αρτιότητα στο ακαδημαϊκό περιβάλλον του Πανεπιστημίου Αθηνών. Λόγω αυτής της επιστημονικής συνάφειας της νέας Σχολής με άλλα Τμήματα του Πανεπιστημίου καθώς και της δορυφορικής σχέσης του Συγκροτήματος Ευρίπου με την έδρα του Πανεπιστημίου, προτείνεται: α) Η ίδρυση του Τμήματος Ολοκληρωμένης Αγροτικής Ανάπτυξης και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, όπου ως ολοκληρωμένη ανάπτυξη έχει οριστεί, τεκμηριωθεί διεπιστημονικά και θεωρείται «η ταυτόχρονα στον χώρο και τον χρόνο κατάλληλη οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική και τεχνική/τεχνολογική ανάπτυξη, η οποία θα πρέπει να τελείται πάντα σε διαλεκτική αρμονία και με σεβασμό στον άνθρωπο και το φυσικό και πολιτισμικό του περιβάλλον, μέσα στο οποίο αυτός εντάσσεται ειρηνικά και δημιουργικά, ως οργανικό και αναπόσπαστο μέρος του και όχι ως κυρίαρχος, ιδιοκτήτης ή εκμεταλλευτής του». β) Η ίδρυση του Τμήματος Διατροφολογίας και Διαιτολογίας. γ) Η θεσμική δυνατότητα δημιουργίας διατμηματικών-διεπιστημονικών Προγραμμάτων Σπουδών σε συνεργασία με άλλες Σχολές του Πανεπιστημίου. Αυτά τα Προγράμματα Σπουδών μπορεί να είναι Τεχνολογία Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων, Τεχνολογίες και Διαχείριση Ενέργειας, Αποβλήτων και Κλιματικής Αλλαγής και Αξιοποίηση Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς. Ανάλογα με το μάθημα, η διδασκαλία θα μπορεί να γίνεται στις εγκαταστάσεις στην περιοχή της Χαλκίδας ή της Αθήνας. Για τα δύο πρώτα Προγράμματα Σπουδών, επισπεύδουσα θα είναι η ΣΘΕ, ενώ για το τρίτο η Φιλοσοφική Σχολή. Τα παραπάνω αντικείμενα ταιριάζουν τόσο με τους στόχους ανάπτυξης του ΕΚΠΑ (πεδία τεχνολογίας, αντικείμενα που αφορούν σύγχρονα προβλήματα), όσο και με τις ιδιαιτερότητες, το μοντέλο ανάπτυξης και το όραμα της περιοχής (πράσινες τεχνολογίες, διαχείριση φυσικών πόρων, αγροτοδιατροφή, φυσικός και πολιτισμικός πλούτος), αλλά και με ορισμένες δραστηριότητες (ΑΠΕ, τεχνολογία αγροτικών προϊόντων) του εκπαιδευτικού και ερευνητικού ιστού των δύο περιφερειακών ενοτήτων. Επισημαίνεται ότι οι περιφερειακές ενότητες Βοιωτίας και Εύβοιας παρουσιάζουν έντονη δραστηριότητα στον πρωτογενή τομέα και στον τομέα αγροτοδιατροφής, στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών και στον τομέα τουρισμού και πολιτισμού.

Ακαδημαϊκή Δομή Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης: Το ΕΚΠΑ, θα εξετάσει άμεσα τη σκοπιμότητα και τη βιωσιμότητα λειτουργίας στη Θήβα διετών Προγραμμάτων τυπικής Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (π.χ. Στελεχών στο Ψηφιακό Μάρκετινγκ και Εμπόριο, Τεχνικών Τεχνολογίας Τροφίμων και Ποτών, Τεχνικών Φαρμακευτικών Προϊόντων, Βοηθών Λογιστών, Μηχανογραφημένης Λογιστικής, Στελεχών Διεθνούς Μάρκετινγκ). Η επιλογή των παραδειγμάτων αυτών βασίζεται στη διαπίστωση ότι η βιομηχανίες πληροφορικής, φαρμακευτικών προϊόντων (και όχι μόνο φαρμάκων), τεχνολογίας τροφίμων και ποτών είναι από τις πλέον ανεπτυγμένες στην Ελλάδα και παρουσιάζουν προοπτική στο μέλλον. Το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί μια μορφή συναλλαγής που εξαπλώνεται με μεγάλους ρυθμούς, ενώ η λογιστική και το μάρκετινγκ είναι τομείς που απαιτούνται σε όλους τους οργανισμούς και επιχειρήσεις. Επίσης, οι παραπάνω ειδικότητες εντάσσονται σε επιστημονικούς τομείς που το ΕΚΠΑ έχει να επιδείξει σημαντική τεχνογνωσία και δραστηριότητα και συνδέονται με τα αντικείμενα και το ανθρώπινο δυναμικό των Τμημάτων του ΤΕΙ στη Χαλκίδα- Θήβα αλλά και των προτεινόμενων Τμημάτων του Συγκροτήματος Ευρίπου. Η ανάπτυξη της χώρας και η οικονομία έχουν ανάγκη από την τυπική δωρεάν τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση (σε αντιδιαστολή με την μη τυπική που παρέχουν τα ΙΕΚ), η οποία πάσχει στη χώρα, ενώ ο ρόλος της είναι σημαντικός για την κοινωνία. Ειδικές δομές στα Πανεπιστήμια, στελεχωμένες με το κατάλληλο προσωπικό, μπορούν να εγγυηθούν την άρτια εκπαίδευση, την αξία των απονεμόμενων τίτλων σπουδών και την αποφυγή αποκλίσεων από τον εκπαιδευτικό τους στόχο, όπως έγινε στο παρελθόν με άλλες δομές τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης.

V. Τεχνόπολη Ευρίπου – Σύμπλεγμα Τεχνολογίας, Τέχνης, Πολιτισμού

Στο πλαίσιο της ανάπτυξης του Συγκροτήματος Ευρίπου του ΕΚΠΑ, θα διερευνηθεί άμεσα η χωροθέτηση στην περιοχή Βοιωτίας – Εύβοιας της Τεχνόπολης Ευρίπου, με στόχο τη σταδιακή ανάπτυξή της και την εγκατάσταση σε αυτήν Πανεπιστημιακών και γενικότερα Ερευνητικών Μονάδων Τεχνολογικής Καινοτομίας, Τέχνης και Πολιτισμού. Για το σκοπό αυτό το ΕΚΠΑ θα έρθει σε επαφή με την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, κρατικούς φορείς, καθώς και με συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας και χρηματοδοτικούς φορείς. Σκοπός είναι η δημιουργία μιας δομής συνεργασίας του Πανεπιστημίου με την κοινωνία και τους φορείς ανάπτυξης, η μεταφορά τεχνογνωσίας και η ενίσχυση της βασικής, εφαρμοσμένης και βιομηχανικής καινοτόμου έρευνας, αλλά και η δημιουργία πρωτοποριακών μονάδων Τέχνης και Πολιτισμού. Η δομή αυτή στοχεύει να αποτελέσει πόλο συνεργασίας ερευνητικών ομάδων που διακρίνονται από όλα τα Τμήματα του Πανεπιστημίου, να αναπτύξει την διεπιστημονικότητα, τις συνέργιες και την οικονομία κλίμακας με ορίζοντα το 2030. Χαρακτηριστικά παραδείγματα όπου το Πανεπιστήμιο έχει να επιδείξει τεχνογνωσία και εκδηλωμένο ενδιαφέρον για τη δημιουργία τέτοιων μονάδων είναι οι τεχνολογίες τροφίμων και φαρμακευτικών προϊόντων, η ωκεανογραφική έρευνα με κατάλληλα εξοπλισμένο σταθμό για εργασίες πεδίου και επεξεργασία δειγμάτων, η διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς με χρήση και νέων τεχνολογιών, οι βιοεπιστήμες, το περιβάλλον και η αειφόρος ανάπτυξη και πολλά άλλα. Το Πανεπιστήμιο θα θέσει τα κριτήρια και θα εκπονήσει τον κανονισμό εγκατάστασης, λειτουργίας και χρηματοδότησης των ακαδημαϊκών μονάδων που θα εγκατασταθούν στην Τεχνόπολη, καθώς και δομών που μπορεί να προκύψουν σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς. Η περιοχή προσφέρει πολλές δυνατότητες χωροθέτησης της Τεχνόπολης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περιοχή «Τεχνόπολη – Τεχνολογικό Πάρκο» του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου πρώην Δήμου Αυλίδος (ΦΕΚ Α.Α.Π. 219/2011), έκτασης 180 στρεμμάτων με επιτρεπόμενες χρήσεις τις βιομηχανίες νέας και υψηλής τεχνολογίας, τις ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, καθώς και τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών.

Μονάδα Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας και Επιστήμης Δεδομένων: Πρόκειται για ανεξάρτητη μονάδα στο πλαίσιο της Τεχνόπολης. Η δομή αυτή θα μπορεί να οργανώνει διεπιστημονικά – διατμηματικά Πρόγραμμα Σπουδών. Απαιτεί συνεργασία και συνέργιες με όλες τις Σχολές του ΕΚΠΑ. Βρίσκεται στον πυρήνα των αλλαγών στο πλαίσιο της Industry 4.0 και τοποθετείται δίπλα στη μεγαλύτερη βιομηχανική περιοχή της χώρας. Τα αντικείμενά του περιλαμβάνουν προηγμένες μεθόδους παραγωγής, έξυπνα εργοστάσια – σχεδιασμός και λειτουργία, ποιότητα και διαχείριση κινδύνων ποιότητας, διοίκηση παραγωγής και διαδικασιών, περιβαλλοντικές επιπτώσεις, θεωρία συστημάτων, αυτόματο έλεγχο και διασφάλιση ποιότητας, τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική μάθηση, ρομποτική, μεγάλα δεδομένα (data analytics), εκτύπωση 3D, ίντερνετ των πραγμάτων, κυβερνοασφάλεια, υπολογιστικό νέφος, στατιστικό έλεγχο διαδικασιών, προσομοίωση, διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας, υλικά, βιοσυστήματα, θέματα δικαίου όπως αυτά που σχετίζονται με την προστασία δεδομένων και την τεχνητή νοημοσύνη, θέματα πολιτισμού, τεχνών και γραμμάτων στη σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα.

VI. Ρυθμίσεις, Όροι και Προϋποθέσεις

Ένταξη του Προσωπικού του ΤΕΙ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών: Από τα 6 Τμήματα του ΤΕΙ, υπολογίζεται να ενταχθούν στο ΕΚΠΑ 50 Καθηγητές όλων των βαθμίδων (25 Καθηγητές, 11 Αναπληρωτές, 14 Επίκουροι), 17 Καθηγητές Εφαρμογών και 16 ΕΤΕΠ. Το ακαδημαϊκό προσωπικό του ΤΕΙ προτείνεται να ενταχθεί στο ΕΚΠΑ σε ειδικές προσωποπαγείς θέσεις. Όσο τα μέλη ΔΕΠ που προέρχονται από το ΤΕΙ παραμένουν σε ειδική προσωποπαγή θέση, θα έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους Καθηγητές Πανεπιστημίου, αλλά δεν θα μπορούν να εκλέγονται ή να ορίζονται σε όργανα διοίκησης και να συμμετέχουν σε εκλεκτορικά σώματα. Μετά από αίτησή τους, θα μπορούν να κριθούν από εκλεκτορικά σώματα του Πανεπιστημίου, τα οποία θα ορίζονται με τη συνήθη διαδικασία, σε οποιαδήποτε μόνιμη βαθμίδα επιθυμούν και να ενταχθούν πλήρως στο ΔΕΠ του Πανεπιστημίου. Εφόσον πρόκειται για κρίση στην ίδια ή σε μικρότερη βαθμίδα από εκείνη που κατέχουν, η κρίση θα είναι κλειστή. Η κρίση για μεγαλύτερη βαθμίδα θα είναι ανοικτή. Στη συνέχεια θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν σε όλα τα Τμήματα του Πανεπιστημίου, ανάλογα με το γνωστικό τους αντικείμενο, μετά από θετική εισήγηση της Γ.Σ. του Τμήματος υποδοχής και απόφαση της Συγκλήτου. Οι Καθηγητές Εφαρμογών, με Μεταπτυχιακό τίτλο ή Διδακτορικό, και οι ΕΤΕΠ θα ενταχθούν σε αντίστοιχες Πανεπιστημιακές θέσεις. Το διοικητικό προσωπικό του ΤΕΙ, θα ενταχθεί σε ακαδημαϊκές και διοικητικές μονάδες του Συγκροτήματος Ευρίπου του ΕΚΠΑ, μετά από σχετική απόφαση της Διοίκησης του Πανεπιστημίου.

Κτηριακές Υποδομές και Εξοπλισμός του ΤΕΙ: Όλες οι κτηριακές υποδομές και ο επιστημονικός και λοιπός εξοπλισμός του ΤΕΙ, καθώς και κάθε άλλο περιουσιακό στοιχείο, μετεγγράφονται αυτοδίκαια στα περιουσιακά στοιχεία του ΕΚΠΑ. Η διαχείριση των ερευνητικών έργων που εκτελούνται με Επιστημονικό Υπεύθυνο του ΤΕΙ, ο οποίος θα ενταχθεί στο ΕΚΠΑ, περνά στον ΕΛΚΕ του ΕΚΠΑ μαζί με την αντίστοιχη χρηματοδότηση. Τυχόν οφειλές ή χρέη των Μονάδων του ΤΕΙ στη Χαλκίδα – Θήβα θα πρέπει να ρυθμιστούν προηγουμένως ώστε να μην βαρύνουν το ΕΚΠΑ.

Τακτικός Προϋπολογισμός, ΠΔΕ και Επιχορήγηση Σίτισης του Συγκροτήματος Ευρίπου: Το ύψος του τακτικού προϋπολογισμού για τα λειτουργικά έξοδα και του ΠΔΕ, καθώς και το κόστος σίτισης, που αντιστοιχεί στο ΤΕΙ στη Χαλκίδα – Θήβα θα μεταφερθεί εξ ολοκλήρου στο ΕΚΠΑ και θα αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τη γενικότερη τάση σε όλα τα Πανεπιστήμια. Η επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για το Συγκρότημα Ευρίπου είναι διακριτή και εγγράφεται στα Έσοδα του Πανεπιστημίου σε διαφορετικό Κωδικό Αριθμό. Ομοίως, στο ΠΔΕ του Πανεπιστημίου, οι πιστώσεις για το Συγκρότημα Ευρίπου στην αντίστοιχη ΣΑΕ αποτελούν διαφορετικά έργα. Παρόμοια είναι και η αντιμετώπιση όσον αφορά στην επιχορήγηση για την σίτιση των φοιτητών.

Αρχική Χρηματοδότηση Εξοπλισμού των νέων Τμημάτων και αναβάθμισης των υποδομών: Αμέσως μετά την ένταξη των περιουσιακών στοιχείων και του προσωπικού του ΤΕΙ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θα πρέπει να εξασφαλιστεί και να διατεθεί στο Πανεπιστήμιο ένα εφάπαξ επιπλέον ποσό από το ΠΔΕ, ύψους περίπου δύο εκατομμυρίων ευρώ, για την αγορά και εγκατάσταση του αρχικά απαραίτητου επιστημονικού εξοπλισμού για τη λειτουργία των Τμημάτων του Συγκροτήματος Ευρίπου καθώς και το αναγκαίο ποσό για την αναβάθμιση των κτηριακών εγκαταστάσεων. Ιδιαίτερα απαιτητικό σε εξοπλισμό είναι το Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας και στη συνέχεια το Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου. Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι το Πανεπιστήμιο σκοπεύει να αναπτύξει δυναμικά το Συγκρότημα Ευρίπου με τη δημιουργία νέων Τμημάτων, διεθνώς ανταγωνιστικών, σε σύγχρονα αντικείμενα και σημαντικούς τομείς για την οικονομία της χώρας που συνάδουν απόλυτα με τη γενικότερη στρατηγική και το μοντέλο ανάπτυξής της. Στόχος είναι να δημιουργηθούν πολλαπλασιαστικά οφέλη και σημαντική προστιθέμενη αξία. Για το σκοπό αυτό είναι αναγκαία η προσέλκυση έμπειρου και ταλαντούχου ακαδημαϊκού προσωπικού, το οποίο θα απαιτεί άρτιες επιστημονικές υποδομές και καλές προοπτικές καινοτόμου ερευνητικής δραστηριότητας, διάκρισης και διεθνών συνεργασιών.

Νέες θέσεις ΔΕΠ: Οι πιστώσεις που αντιστοιχούν στην πρόσληψη ωρομισθίων διδασκόντων στα Τμήματα του ΤΕΙ θα διατεθούν από το 2020 για θέσεις ΔΕΠ των νέων Τμημάτων του Πανεπιστημίου, οι οποίες θα προκηρυχθούν τουλάχιστον ένα έτος πριν. Δεδομένου ότι το γεγονός αυτό είναι πρακτικά δημοσιονομικά ουδέτερο, ορισμένες επιπλέον θέσεις ΔΕΠ θα πρέπει να διατεθούν στα Τμήματα αυτά επιπλέον των θέσεων που δίδονται για τα υπάρχοντα Τμήματα. Όλα τα νέα Τμήμα και οι προτεινόμενες δομές θα στελεχωθούν άμεσα από τουλάχιστον 8 νέα μέλη ΔΕΠ, γεγονός που απαιτεί περίπου 50 νέες θέσεις.

Διοικητικές Υπηρεσίες Συγκροτήματος Ευρίπου: Εκτός από τις Γραμματείες των Τμημάτων, οι Διοικητικές Υπηρεσίες του Συγκροτήματος Ευρίπου θα περιλαμβάνουν ολιγομελή Γραφεία του Τμήματος Προμηθειών της Δ/νσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Πανεπιστημίου, της Τεχνικής Υπηρεσίας, του Κέντρου Διαχείρισης και Λειτουργίας Δικτύου, της Δ/νσης Βιβλιοθηκών και του ΕΛΚΕ. Οι διοικητικές αυτές υπηρεσίες θα στελεχωθούν από το προσωπικό που ήδη υπηρετεί στο ΤΕΙ και εφόσον υπάρξει ανάγκη, από προσωπικό του Πανεπιστημίου το οποίο θα επιθυμεί να μετακινηθεί.

Χρονοδιάγραμμα Λειτουργίας Τμημάτων του Συγκροτήματος Ευρίπου: Επιδίωξη είναι τα τρία πρώτα Τμήματα του Πανεπιστημίου στο Συγκρότημα Ευρίπου (Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλιακών Σπουδών, Τμήμα Αεροδιαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Τμήμα Ψηφιακών Τεχνών και Κινηματογράφου) και το Κέντρο Τεχνολογιών Ψηφιακής Βιομηχανίας και Επιστήμης Δεδομένων να λειτουργήσουν από το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 και τα δύο υπόλοιπα της Σχολής Αγροτικής Ανάπτυξης, Διατροφής και Αειφορίας (Τμήμα Ολοκληρωμένης Αγροτικής Ανάπτυξης και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων και Τμήμα Διατροφολογίας και Διαιτολογίας) καθώς και τα διατμηματικά Προγράμματα Σπουδών από το ακαδημαϊκό έτος 2020 -2021. Αυτό σημαίνει ότι μέσα στο τρέχον έτος θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες και διοικητικές πράξεις στα δύο Ιδρύματα, να έχουν ψηφιστεί οι νομοθετικές ρυθμίσεις και να έχουν εκδοθεί οι σχετικές αποφάσεις όπου απαιτείται. Από το 2019, θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες προκήρυξης των θέσεων ΔΕΠ και προμήθειας του απαιτούμενου επιστημονικού και άλλου εξοπλισμού. Επίσης, θα έχει γίνει η καταγραφή της περιουσίας και του προσωπικού που θα ενταχθεί στο ΕΚΠΑ και θα ξεκινήσει η οργάνωση και εγκατάσταση των νέων δομών.

Ειδικές και Μεταβατικές Ρυθμίσεις: Στα Τμήματα του ΤΕΙ οι τελευταίοι φοιτητές θα εισαχθούν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019, ενώ τα μαθήματα των Προγραμμάτων Σπουδών του ΤΕΙ θα σταματήσουν να διδάσκονται από το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024. Μέχρι το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 θα εξετάζονται όλα τα μαθήματα των Προγραμμάτων Σπουδών. Από το 2019 τη διοίκηση, οργάνωση και λειτουργία των Προγραμμάτων Σπουδών του ΤΕΙ θα αναλάβει το ΕΚΠΑ και τα μαθήματα θα διδάσκονται από τους Καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών οι οποίοι θα προέρχονται από το ΤΕΙ ή από άλλο εκπαιδευτικό προσωπικό και σε όλους τους χώρους του ΕΚΠΑ. Θα διερευνηθεί η δυνατότητα να απονέμεται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών ένας ειδικός τύπος πτυχίου στους αποφοίτους Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, μετά το 2019.

Οι εισακτέοι στα νέα Τμήματα του Πανεπιστημίου τα τρία πρώτα έτη λειτουργίας τους θα είναι της τάξης των 50 φοιτητών ανά Τμήμα και στη συνέχεια θα οριστικοποιηθεί ο αριθμός τους.

Απαιτείται νομοθετική ρύθμιση, η οποία να επιτρέπει τη δημιουργία Διατμηματικών Προγραμμάτων Σπουδών, λόγω της ιδιαιτερότητας του Συγκροτήματος Ευρίπου και της συνάφειας των αντικειμένων των Τμημάτων του με επιμέρους αντικείμενα άλλων Τμημάτων στην Αθήνα. Η δυνατότητα αυτή θα δώσει μεγάλη ώθηση στο Συγκρότημα Ευρίπου και θα επιτρέψει την αυτοτελή και ολοκληρωμένη εκπαίδευση νέων επιστημόνων σε σύγχρονα Προγράμματα Σπουδών, όπως ενδεικτικά είναι τα τρία προτεινόμενα διεπιστημονικά προγράμματα (Τεχνολογία Τροφίμων και Αγροτικών Προϊόντων, Διαχείριση Ενέργειας, Αποβλήτων και Κλιματικής Αλλαγής και Αξιοποίηση Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς).

Μέτρα για την Μετακίνηση με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς: Η Χαλκίδα απέχει από την Αθήνα 80 χλμ. και από το ΤΕΙ στα Ψαχνά περίπου 15 χλμ. Η διαδρομή του προαστιακού Αθήνας – Χαλκίδας διαρκεί μία ώρα και 20 λεπτά, ενώ η διαδρομή του κτελ Χαλκίδας – Ψαχνών (ΤΕΙ) διαρκεί περίπου 25 λεπτά. Συνολικά, ο χρόνος μετακίνησης από το κέντρο της Αθήνας με ΜΜΜ, είναι μία ώρα και 45 λεπτά. Η διαδρομή του κτελ Αθήνας – ΤΕΙ Χαλκίδας διαρκεί περίπου μία ώρα και 45 λεπτά, επίσης. Με Ι.Χ., ο χρόνος της διαδρομής από το κέντρο της Αθήνας στο ΤΕΙ στη Χαλκίδα είναι μία ώρα και 15 λεπτά (όχι σε ώρες αιχμής). Ο χρόνος αυτός θα μειωθεί κατά τι μετά την ολοκλήρωση του αυτοκινητόδρομου μέχρι τα Ψαχνά. Η μηνιαία κάρτα του προαστιακού κοστίζει 114 ευρώ. Εκτιμάται ότι το μηνιαίο κόστος μετακίνησης με ΜΜΜ ανέρχεται σε 180 ευρώ (για τους φοιτητές το κόστος είναι το μισό), ενώ με Ι.Χ. σε 500 ευρώ (με διόδια).

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, τόσο ο χρόνος όσο και το κόστος μετακίνησης είναι σημαντικά. Ο χρόνος μετακίνησης με ΜΜΜ θα πρέπει να μειωθεί, ώστε να προσεγγίσει εκείνο με Ι.Χ. Μέτρα τα οποία πρέπει να εξεταστούν είναι:- Δρομολόγια express (χωρίς όλους τους ενδιάμεσους σταθμούς) της ΤΡΑΙΝΟΣΕ σε συγκεκριμένες ώρες. – Συγχρονισμός των λεωφορείων από και προς Ψαχνά με τις αναχωρήσεις και αφίξεις του προαστιακού στη Χαλκίδα, σε συνδυασμό με το έργο παράκαμψης της Χαλκίδας μέσω του αυτοκινητοδρόμου Υψηλή Γέφυρα Ευρίπου-Νέα Λάμψακος-Ψαχνά.- Ειδική έκπτωση στις μηνιαίες κάρτες της ΤΡΑΙΝΟΣΕ για το προσωπικό του Πανεπιστημίου.- Δωρεάν, δρομολόγια μεταξύ Χαλκίδας και Ψαχνών με ειδικό λεωφορείο που θα τεθεί σε κυκλοφορία σε συνεργασία του Δήμου και του Πανεπιστημίου.

VII. Τα Πολλαπλασιαστικά Οφέλη του Συγκροτήματος Ευρίπου – ΕΚΠΑ

Ο σχεδιασμός των Τμημάτων του ΕΚΠΑ στο Συγκρότημα Ευρίπου έγινε με στρατηγικούς στόχους α) την ενίσχυση της τεχνολογικής του διάστασης, β) τη διεύρυνση των πεδίων που θεραπεύει στις οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες γ) την ανάπτυξη των σύγχρονων μορφών τέχνης που βασίζονται στην τεχνολογία και την επικοινωνία, δ) τη συμπλήρωση των Σχολών του με εκείνη που θεραπεύει αυτοδύναμα και με επιστημονική πειθαρχία σύγχρονα θεματικά πεδία της αειφορίας, της ανάπτυξης της υπαίθρου και των προϊόντων της, ε) τη δημιουργία ενός πόλου καινοτομίας και διασύνδεσης με την οικονομία και τον πολιτισμό στ) την ανάπτυξη Προγραμμάτων Σπουδών στις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας και ζ) την παρέμβαση στην τεχνική επαγγελματική τυπική εκπαίδευση. Για το σκοπό αυτό λήφθηκαν υπόψη οι μεγάλες προκλήσεις του 21ου αιώνα και οι σύγχρονες τάσεις της επιστήμης, της τεχνολογίας, της οικονομίας και της κοινωνίας, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσονται τα Πανεπιστημίων που διακρίνονται διεθνώς και διαμορφώνονται τα προγράμματα σπουδών τους στα σύγχρονα επιστημονικά αντικείμενα. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η στρατηγική ανάπτυξής της χώρας, η ανάπτυξη και οι δραστηριότητες της γύρω γεωγραφικής περιοχής και η δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων των Τμημάτων. Σημαντική παράμετρος υπήρξε ακόμα και ο σεβασμός στις ιδιαιτερότητες της φυσιογνωμίας του ΤΕΙ στη Χαλκίδα – Θήβα.

Η εκ βάθρων δημιουργία νέων σύγχρονων Τμημάτων, σε απόσταση από την ακαδημαϊκή μητρόπολη και η πρόσληψη ταλαντούχου νέου ανθρώπινου δυναμικού (νέου σε ηλικία, εμπειρίες και γνώσεις), απαλλαγμένου από παθογένειες, θα δώσει μια ώθηση προς το μέλλον στο όλο Πανεπιστήμιο, θα λειτουργήσει αντανακλαστικά ως καταλύτης εκσυγχρονισμού και θα του προσδώσει σημαντική πνοή ανανέωσης. Θα τονώσει την εξωστρέφειά του δημιουργώντας μια ώσμωση με πολλαπλασιαστικά οφέλη.

Η περιοχή βρίσκεται σε άμεση εγγύτητα με την Αττική, σε κοντινή απόσταση (στο χώρο και το χρόνο) από την Αθήνα. Περιβάλλεται, στην πλευρά της Αττικής και της Βοιωτίας, από βιομηχανίες με δραστηριότητες συναφείς με ορισμένα από τα προτεινόμενα Τμήματα, στην δε πλευρά της Εύβοιας από αγροτικές περιοχές, γεγονός που συνάδει με τα αντικείμενα των υπόλοιπων νέων Τμημάτων. Η δραστηριοποίηση του ΕΚΠΑ στην περιοχή θα δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες ολοκληρωμένης ανάπτυξής της και βελτίωσης της ποιότητας της υπάρχουσας βιομηχανικής δραστηριότητας. Ένα ίδρυμα του μεγέθους, της εμβέλειας και της διεθνούς φήμης του ΕΚΠΑ θα αποτελέσει εκ των πραγμάτων για την τοπική κοινωνία παράθυρο επικοινωνίας και συνάντησης με την παγκόσμια κοινότητα. Ιδιαίτερα το εγχείρημα δημιουργίας της Τεχνόπολης του Ευρίπου στην περιφερειακή ενότητα Ευβοίας ή Βοιωτίας, είναι δυνατόν να αποτελέσει ένα τεράστιο ποιοτικό άλμα μεταρρύθμισης της ανώτατης εκπαίδευσης από εσωτερικές της δυνάμεις, απελευθερώνοντας ένα σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο και καθιστώντας τα Πανεπιστήμια και εν τοις πράγμασι σε καθοριστικό παράγοντα ανάπτυξης.

Τέλος, η λειτουργία διετών Προγραμμάτων Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και η απονομή τίτλων σπουδών με τη σφραγίδα του ΕΚΠΑ, θα προσδώσει αίγλη και αξία στο θεσμό, θα συνδράμει σημαντικά στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προκαταλήψεων απέναντί της και θα την αναβαθμίσει ποιοτικά.

Το στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του Συγκροτήματος του ΕΚΠΑ στις ΠΕ Βοιωτίας – Εύβοιας είναι εσκεμμένα φιλόδοξο, ολιστικό και οραματικό. Ο στόχος του υπερβαίνει την ανάπτυξη ενός Πανεπιστημίου και αποσκοπεί να επηρεάσει, δια του καλού παραδείγματος, την ανώτατη εκπαίδευση στο σύνολό της, διαμορφώνοντας πολιτικές και στάσεις. Αξίζει να επιχειρηθεί υπό τους εξής όρους:1. Να ολοκληρωθεί ταχύτατα ώστε να μην αλλοιωθεί από μικροσυμφέροντα και σκοπιμότητες.2. Το Πανεπιστήμιο να αναθέσει το εγχείρημα σε ικανούς ανθρώπους του, με επιστημονική και κοινωνική αναγνώριση, οι οποίοι το ενστερνίζονται και διατίθενται να αφιερώσουν χρόνο και προσπάθεια και δεν θα κοιτάζουν τα του οίκου τους, αλλά πέρα από αυτόν. Η στελέχωση με τα πρώτα μέλη ΔΕΠ να γίνει μετά από διεθνή αναζήτηση και με απολύτως αξιοκρατικά κριτήρια που να ανταποκρίνονται στους στόχους του εγχειρήματος και να προκύπτει η αφοσίωση όσων επιλεγούν σε αυτούς. Ο επιστημονικός εξοπλισμός πρέπει να προδιαγραφεί κατά τρόπο που να καλύπτει πρωτίστως όλες τις εκπαιδευτικές ανάγκες και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των νέων Τμημάτων.3. Το ΤΕΙ και οι άνθρωποί του να το αποδεχτούν και να κατανοήσουν ότι αποτελούν μέρος του και ότι θα συμμετέχουν σε ένα σημαντικό έργο εθνικής εμβέλειας.4. Η τοπική αυτοδιοίκηση να το αντιληφθεί στην πραγματική του διάσταση και να διευκολύνει την πραγματοποίησή του αναζητώντας λύσεις σε όποια προβλήματα προκύπτουν.5. Η πολιτεία να το χρηματοδοτήσει έγκαιρα και επαρκώς, ώστε οι αρχικές συνθήκες λειτουργίας του να είναι τέτοιες που να επιτρέψουν την επίτευξη των στόχων του. Οι απαιτούμενες διαδικασίες να ολοκληρωθούν σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Να γίνουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις σε όσους φορείς μπορούν να επηρεάσουν την έκβασή του και να βοηθήσουν στην επιτυχία του.

Η έναρξη λειτουργίας των νέων Τμημάτων το ταχύτερο δυνατόν και η επάρκεια των μέσων και του προσωπικού, αποτελεί κλειδί για την επίτευξη των στόχων και θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το μέγεθος της επιτυχίας του σχεδίου. Προτείνεται η Σύγκλητος να εγκρίνει το σχέδιο και να αναθέσει στις Αρχές του Πανεπιστημίου να ενεργήσουν ώστε να εξασφαλιστούν οι όροι πραγματοποίησής του.