Οι απαντήσεις των Αρχαίων Ελληνικών Θεωρ. Κατεύθυνσης σε συνεργασία με το Ειδικό Φροντιστήριο στην Ελληνική Γλώσσα της Ειρήνης Σόλια.(video)
Το lamiastar.gr σε συνεργασία με το Ειδικό Φροντιστήριο στην Ελληνική Γλώσσα σας παρουσιάζουν τις απαντήσεις των Αρχαίων Ελληνικών Θεωρητικής Κατεύθυνσης.
Α1. Επειδή βλέπουμε ότι κάθε πόλη είναι ένα είδος κοινότητας (συνύπαρξης) και ότι κάθε κοινότητα έχει συγκροτηθεί για χάρη κάποιου αγαθού (όλοι, πραγματικά, κάνουν τα πάντα για χάρη εκείνου που θεωρείται ότι είναι αγαθό), είναι φανερό ότι όλες (οι κοινότητες) στοχεύουν σε κάποιο αγαθό, και, μάλιστα, η ανώτερη(κοινότητα) από όλες τις άλλες και αυτή που κλείνει μέσα της όλες τις άλλες, στοχεύει στο ανώτερο από όλα τα αγαθά. Αυτή είναι η κοινότητα η οποία ονομάζεται «πόλη», και η κοινότητα η πολιτειακά οργανωμένη.
Επειδή, όμως, το κράτος ανήκει στην κατηγορία των σύνθετων πραγμάτων, όπως όλα εκείνα τα πράγματα που το καθένα τους είναι ένα όλον, αποτελούμενο, όμως, από πολλά μέρη, είναι φανερό ότι πρώτα πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τι είναι ο πολίτης˙ γιατί το κράτος είναι ένα σύνολο από πολίτες. Επομένως, πρέπει να σκεφτούμε ποιον πρέπει να ονομάζουμε πολίτη και τι είναι ο πολίτης (ποια είναι η ουσία της λέξης πολίτης). Πράγματι, για τη λέξη πολίτης διατυπώνονται πολλές φορές διαφορετικές γνώμες˙ γιατί δεν υπάρχει μια γενική συμφωνία για το περιεχόμενο της λέξης πολίτης. Γιατί υπάρχει κάποιος, ο οποίος, ενώ είναι πολίτης στη δημοκρατία, στην ολιγαρχία πολλές φορές δεν είναι πολίτης.
Β1. Ο Αριστοτέλης δομεί τη σκέψη του παραγωγικά. Δηλαδή ο συλλογισμός ξεκινά από τα γενικά στα μερικά, από μια γενική πρόταση και προχωρεί ύστερα στην εξέταση των επιμέρους περιπτώσεων. Κατά βάθος πίστευε ότι είναι κατά φύσιν να αναφερόμαστε πρώτα στα κοινά, στα γενικά θέματα και ύστερα να περνούμε στα επιμέρους. Η δομή του συλλογισμού είναι η εξής:
Κάθε πόλη είναι μια μορφή κοινότητας
Κάθε κοινότητα συγκροτήθηκε για κάτι αγαθό
Άρα κάθε πόλη έχει δημιουργηθεί στοχεύοντας σ’ ένα αγαθό
και, οι κοινωνίες επιδιώκουν ένα αγαθό
Η πόλη είναι ανώτερη μορφή κοινωνίας
Άρα στοχεύει στο ανώτερο αγαθό
Συγκεκριμένα ορίζει την πόλη ως μια μορφή κοινωνίας, λέξη που προέρχεται από το ρήμα κοινωνώ, που σήμαινε συμμετέχω σε κάτι, « παίρνω μέρος» σε κάτι μαζί με κάποιο άλλο. Όταν το σκεφτούμε έτσι κατανοούμε καλύτερα τη σημασία της πολιτικής κοινωνίας. Έπειτα το αγαθό στο οποίο στοχεύουν οι επιμέρους κοινωνίες έχει σχέση με το ατομικό συμφέρον ή το συμφέρον της ομάδας. Η συνέχεια στο σχολικό βιβλίο σελ. 183 «η πασων…βιον»
Β2. Ο Αριστοτέλης επιδιώκει να ορίσει την έννοια του πολίτη γιατί:
α)οι πολίτες αποτελούν τμήματα μόρια της σύνθετης οντότητας, της πόλης, άρα για να κατανοήσουμε το όλο πρέπει να κατανοήσουμε τα επιμέρους τμήματά της.
β) γιατί υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για την έννοια του πολίτη.
Η σχέση του πολίτη με την πόλη είναι αμφίδρομη, αφού οι πολίτες διαμορφώνουν την εικόνα της πόλης και η πόλη κατανοείται μέσα από την έννοια του πολίτη και του προσδίδει τα χαρακτηριστικά του.
Έτσι, ο ρόλος και η δράση του πολίτη διαφοροποιείται ανάλογα με το πολίτευμα. Στην δημοκρατία ο πολίτης έχει ενεργό θέση, συμμετέχει στα κοινά, στα κέντρα λήψης αποφάσεων, εκλέγεται σε αξιώματα. Αντίθετα στην ολιγαρχία είναι ανενεργή, αφού δεν συμμετέχει στο κοινωνικό και πολιτικό σκηνικό
Η σχέση πολίτη πόλης πιστοποιείται κυρίως από την συμμετοχή του πολίτη στη δικαστική και πολιτική εξουσία. Με το σχήμα της άρσης και θέσης «ο πολίτης … αρχής» ο Αριστοτέλης προσδιορίζει ποιοι δεν είναι και ποιοι είναι πολίτες σε μια πόλη. Συγκεκριμένα:
α) δεν αποτελεί κριτήριο του πολίτη ο τόπος κατοικίας. Έτσι αποκλείει από τους πολίτες ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι μέτοικοι, οι δούλοι, οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι άτιμοι.
β)Δεν αποτελεί κριτήριο πολίτη το δικαίωμα της συμμετοχής του στα δικαστήρια ως ενάγων και εναγόμενος. Αυτό μπορούσε να το εξασφαλίσουν με άλλου είδους συμφωνίες, όπως οι Τυρρηνοί και οι Καρχηδόνιοι, που τους ένωναν εμπορικές και στρατιωτικές συμφωνίες.
Αποκλείοντας λοιπόν ορισμένες κοινωνικές ομάδες από το δικαίωμα του πολίτη φτάνει στο προσδιορισμό της έννοιας του πολίτη μια πόλης. θεωρεί ότι ο πολίτης προσδιορίζεται από τη συμμετοχή του στην πολιτική (αρχής, βουλευτικής) και στη δικαστική εξουσία (κριτικής, κρίσεως). «το πολιτική»: με το νόημα του δικαιώματος συμμετοχής στα όργανα, όπου με ανταλλαγή σκέψεων λαμβάνονται οι αποφάσεις π.χ. βουλή στην εκκλησία του δήμου ) καθώς και της εκλογής στα διάφορα αξιώματα και το «κριτικής» με το νόημα του δικαιώματος συμμετοχής στις δικαστικές εξουσίες (Ηλιαία…)
Τέλος αφού όρισε την έννοια του πολίτη έρχεται να ορίσει την έννοια της πόλης που αποτελεί το σύνολο ανθρώπων που συμμετέχουν στην πολιτική και δικαστική εξουσία και ο αριθμός τους είναι εκείνος ώστε να μπορούν να παράγουν όλα όσα χρειάζονται (στον οικονομικό, πνευματικό, στρατιωτικό τομέα) και να μην έχουν ανάγκη από καμιά εξωτερική συνδρομή.
Β3. Η τελεολογική αντίληψη αποτελεί βασική θέση της Αριστοτελικής φιλοσοφίας. Σύμφωνα με το μεταφρασμένο κείμενο η πόλη είναι κοινωνική οντότητα τέλεια αφού αποτελεί την τελείωση του εξελικτικού κύκλου. Προηγείται η οικογένεια αποτέλεσμα του φυσικού συνδυασμού άρρενος και θήλεος και στόχο είχε την ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου. Η συνέχεια σελ. 184-185 (πόλις)
Μέσα στη λέξη τέλεια ο αρχαίος (συνέχεια σελ.185 «τέλεια…ολοκλήρωση») παράλληλα έχει πετύχει την ύψιστη αυτάρκεια (και συνέχεια σελ.185 «στα Ηθικά Νικομάχεια…ανάγκες της»). Με βάση το πρωτότυπο κείμενο η άποψη ότι η πόλη είναι κοινωνική οντότητα τέλεια πιστοποιείται από τα εξής σημεία:
α) «δήλον…πολιτική»: η πόλη ως τέλεια οντότητα αποσκοπεί και στο ανώτερο από όλα τα αγαθά, στη συλλογική ευδαιμονία, αποτέλεσμα της αυτάρκειας.
β) «Πόλιν…ειπείν»: Η πόλη εδώ παρουσιάζεται ως το σύνολο των ενεργών πολιτών που διασφαλίζουν την αυτάρκεια.
Βασική επίσης θέση του Αριστοτέλη είναι ότι η πόλη υπάρχει «εκ φύσεως». Αυτό τεκμηριώνεται από τους εξής συλλογισμούς του μεταφρασμένου αποσπάσματος:
«Η πόλη…εκείνων»
Η πόλη είναι συνένωση μικρότερων οντοτήτων
Οι μικρότερες οντότητες είναι φύσει
Άρα η πόλη είναι εκ φύσεως
«Αφού…πορεία»
Η φύση είναι ολοκλήρωση
Η πόλη είναι ολοκλήρωση των κοινωνικών οντοτήτων
Άρα η πόλη είναι φύση.
Β4. «Επειδή διαβάζοντας…πόλιν» σχολικό βιβλίο σελ. 178-179
Β5.
Β5.
ενόραση : ὁρῶμεν
σύσταση : συνεστηκυῖαν / συνεστώτων
κατάσχεση : περιέχουσα / μετέχοντες / ὑπέχειν / μετέχειν
σύγκλητος : καλουμένη / καλεῖν
κειμήλιο : συγκειμένων
σκόπιμος : σκεπτέον
άρχοντας : ἀρχῆς / ὑπάρχειν
άφαντος : φανερόν
ρητό : λέγομεν / εἰπεῖν
άφιξη : ἱκανόν
Γ1.
Δεν καταγγέλλεται λοιπόν τίποτα σχετικά με τον ακρωτηριασμό των Ερμών από κάποιους μέτοικους και υπηρέτες αλλά κάποιοι ακρωτηριασμοί που έγιναν στο παρελθόν από νεότερους χάριν διασκέδασης υπό την επήρεια οίνου˙ γι’ αυτούς τους λόγους κατηγορούσαν και τον Αλκιβιάδη.
Και επειδή πίστευαν αυτά, αυτοί που ήταν δυσαρεστημένοι κυρίως με τον Αλκιβιάδη που στάθηκε εμπόδιο να μη σταθεροποιήσουν την εξουσία τους στο δημοκρατικό πολίτευμα, και επειδή νόμισαν ότι, αν τον εκδιώξουν, θα ήταν πρώτοι, μεγαλοποιούσαν (τα πράγματα) και διατυμπάνιζαν ότι και τα μυστήρια και ο ακρωτηριασμός των Ερμών έγινε με σκοπό την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και, ότι όλα έγιναν με τη σύμπραξη εκείνου, παρουσιάζοντας ως απόδειξη την υπόλοιπη αντιδημοκρατική παράνομη δραστηριότητά του.
Γ2.
-τινων: τινά
-ὕβρει: ὕβριν
-ὄντι: οὖσι
-μάλιστα: μάλα
-ἐπῃτιῶντο: ἐπαιτιῶ
-ὑπολαμβάνοντες: ὑποληφθεῖσιν
-ἐξελάσειαν: ἐξελῷεν
-ἐβόων: βοᾶν
-εἴη: ἔσται
-ἐπράχθη: πεπράχθω
Γ3.
Γ.3. α)
-περὶ τῶν Ἑρμῶν: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο ρήμα «μηνύεται».
-ὑπὸ νεοτέρων: εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στην μετοχή «γεγενημέναι».
-τὰ μυστήρια: υποκείμενο του ρήματος «ποιεῖται», αττική σύνταξη.
-τὸν Ἀλκιβιάδη: αντικείμενο του ρήματος «ἐπῃτιῶντο».
-δήμου: γενική αντικειμενική στο «καταλύσει».
-αὐτοῦ: γενική υποκειμενική στο «παρανομία».
Γ.3.β) Πλάγιος υποθετικός λόγος.
Υπόθεση: εἰ ἐξελάσειαν (εἰ + ευκτική)
Απόδοση: πρῶτοι ἄν εἶναι (δυνητικό ειδικό απαρέμφατο)
Ο υποθετικός λόγος δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
