Όταν η βιοποικιλότητα αρχίζει να θέτει τους όρους του οικονομικού “παιχνιδιού”
Εφτά δισεκατομμύρια άνθρωποι σε μία συνεχώς αυξανόμενη σε ένταση συγκρουσιακή σχέση με το περιβάλλον, οδηγούν την βιοποικιλότητα του πλανήτη σε βέβαιη καταστροφή, με δραματικά αποτελέσματα για την παγκόσμια διατροφή, τις ασθένειες, την φτώχεια και την δυνατότητα ανταπόκρισης στις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών.
Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν τώρα ότι οι δαπάνες ανάσχεσης –στο βαθμό που είναι δυνατό- της απώλειας βιοποικιλότητας θα πρέπει να δεκαπλασιαστούν στα αμέσως επόμενα έτη προκειμένου να αποφευχθεί μια χωρίς γυρισμό καταστροφή.
Από θύμα της οικονομικής μεγέθυνσης η απώλεια βιοποικιλότητας μετατρέπεται σταδιακά σε ολοένα και μεγαλύτερο ρυθμιστή των οικονομικών πολιτικών.
Η οικονομική ανάπτυξη που δεν λαμβάνει υπόψη της την υπερεκμετάλλευση και καταστροφή περιβαλλοντικών πόρων, η μόλυνση, η καταστροφή βιότοπων και οικοσυστημάτων και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αποτελούν ένα εκρηκτικό καταστροφικό μείγμα για τη ζωή ζώων και φυτών στον πλανήτη.
Σύμφωνα με τον Μπραούλιο Φερρέρα ντε Σόουζα Ντίας, νέο διευθυντή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιολογική Ποικιλότητα (U.N. Convention on Biological Diversity – C.B.D.) η ανάσχεση των ρυθμών απώλειας της βιοποικιλότητας απαιτεί ετησίως περισσότερα από 300 δις δολάρια για τα επόμενα οχτώ τουλάχιστον έτη. «Η βιοποικιλότητα είναι η βάση για οτιδήποτε κάνουμε στη γεωργία, για οτιδήποτε αφορά την υγεία» αναφέρει χαρακτηριστικά. Εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση, οι δαπάνες που προορίζονται για την προστασία των οικοσυστημάτων παγκοσμίως δεν ξεπερνούν τα 30 δις δολάρια. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της C.B.D. δηλαδή απαιτείται δεκαπλασιασμός του ποσού αυτού. Σε περίπτωση που ακολουθηθεί το “business-as-usual” σενάριο, οι απώλειες θα είναι πολύ μεγαλύτερες, εκτιμώμενες από 2 έως και 4,5 τρις δολάρια, και προφανώς μη αναστρέψιμες.
Τα τρις δολάρια ζημιών μπορεί να φαίνονται υπερβολικά αλλά δεν είναι, καθώς η περιβαλλοντική υποβάθμιση χαράσσει νέα πλαίσια στην οικονομία, και όχι το αντίστροφο. Η αποδοτικότητα των επενδύσεων σε παγκόσμιο επίπεδο θα είναι σταδιακά πτωτική, ανάλογη των απωλειών του φυσικού περιβάλλοντος. Ήδη τεράστιες επενδύσεις σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε κίνδυνο εξαιτίας της απώλειας βιοποικιλότητας και της κλιματικής αλλαγής [1].
Σταδιακά η κλιματική αλλαγή είναι αυτή που θα επιβάλλει τις οικονομικές πολιτικές. Οι τελευταίες δεν θα μπορούν πλέον να αντιμετωπίζουν με την ίδια αποτυχία το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής καθώς αυτή δημιουργεί καθημερινά νέα δεδομένα. Την ίδια στιγμή γίνεται όλο και πιο έντονη η αλληλεξάρτηση οικονομικής ανάπτυξης, ανισοτήτων και βιοτικού επιπέδου και περιβαλλοντικών αλλαγών.
Σε μία οικονομία απόλυτης κυριαρχίας της «αγοράς» όμως, όπου μόνος σκοπός είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους στο συντομότερο δυνατό διάστημα, είναι ακόμα αρκετά δύσκολο να πειστούν οι οικονομικοί παράγοντες (κυβερνήσεις/ιδιώτες), για τις τεράστιες οικονομικά μακροπρόθεσμες ζημιές που ήδη έχει επιφέρει η απώλεια/αλλαγή βασικών χαρακτηριστικών της βιοποικιλότητας, ζημιές οι οποίες στο άμεσο μέλλον θα λάβουν γεωμετρική αύξηση, λόγω του συστημικού ρίσκου που ενέχουν πλέον οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών σε κάθε πτυχή της οικονομίας και της κοινωνίας.
Ανάμεσα στις βασικές προτεραιότητες για την επιβράδυνση των σημερινών καταστροφικών ρυθμών απώλειας της βιοποικιλότητας η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Βιολογική Ποικιλότητα αναφέρει την ανάπτυξη αειφορικών μεθόδων γεωργικής καλλιέργειας, την προστασία των δασικών εκτάσεων, του γλυκού νερού, των παράκτιων περιοχών και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και την στήριξη των τοπικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών ιστών, που θα έχουν ως αποτέλεσμα την ανάσχεση στις απώλειες της βιοποικιλότητας, σε συνδυασμό με την ικανοποίηση βασικών κοινωνικών αναγκών όπως η διατροφή και η αντιμετώπιση της φτώχειας.
Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες η συνολική πτώση των πληθυσμών στον πλανήτη, ανήλθε σε 27%, με τις ανθρώπινες δραστηριότητες να επιταχύνουν κατά 100 φορές τουλάχιστον τους ρυθμούς εξαφάνισης μορφών ζωής του πλανήτη. [2]
Αναφορές:
[1] O ρόλος της κλιματικής αλλαγής στις επιχειρηματικές επενδύσεις,
[2] Αποτίμηση των οικοσυστημάτων μας
Πηγές: Reuters, UN Convention on Biological Diversity
Φωτό:wikipedia
Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων
aris@solon.org.gr
